Festiwal Dormana

Ideą Przeglądu jest prezentacja dokonań zarówno twórców ze znaczącym już artystycznym dorobkiem, stale inscenizujących w zaproszonych do Przeglądu teatrach, jak i tych, którzy dopiero uczą się niełatwego reżyserskiego fachu na lalkarskich uczelniach w Białymstoku i Wrocławiu, dając w ten sposób widzom szansę obcowania z szerokim spektrum tematycznym, literackim oraz inscenizacyjnym. W Będzinie zaprezentowano 9 spektakli i czytań performatywnych. Oto one w chronologicznym porządku wystawień, odbywających się w siedzibie Teatru Dzieci Zagłębia, na będzińskim Zamku oraz w Pałacu Mieroszewskich.

Przegląd zainicjował warszawski Teatr Baj we współpracy z kopenhaskim Teatrem Batida, wystawiając "Spaghetti" autorstwa i reżyserii Sorena Ovesena, ciepłą i zabawną opowieść o kuchni, nieograniczonej wszakże do podstawowego znaczenia tego słowa. Kolejną propozycją było czytanie performatywne tekstu Zbigniewa Wojciechowskiego, w adaptacji Jana Dormana: „Która godzina", reżyserowanego przez Marka Idzikowskiego. Na oficjalnym otwarciu zaprezentowano spektakl gospodarza imprezy – Teatru Dzieci Zagłębia - "Pippi Pończoszankę" Astrid Lindgren, w reżyserii Anny Retoruk, podnoszący nieodmiennie ważny i jakże aktualny temat miejsca dziecka w społeczeństwie i jego relacji ze światem dorosłych, rzecz o potrzebie akceptacji i empatii.

Twórczość Stanisława Lema zainspirowała Macieja Ćwielucha z Akademii Sztuk Teatralnych, Filii we Wrocławiu - reżysera „Jak ocalał świat", traktatu o odpowiedzialności za kreację, konsekwencję działań, o tym jak delikatną materią jest postęp, i jak blisko mu do destrukcji. Teatr Banialuka z Bielska Białej przywiózł do Zagłębia klasykę - "Księżniczkę na ziarnku grochu" Hansa Christiana Andersena w reżyserii Bogusława Kierca, bajkę filozoficznej proweniencji o niecierpliwości, niespełnieniu i niepokoju podaną w fantastycznej oprawie scenograficznej, ze świetną muzyką i dynamicznym, wielowątkowym aktorstwem.

Niedzielne pokazy otworzył Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum" czytaniem performatywnym „Don Kichota" Miguela de Cervantesa, w adaptacji Jana Dormana, wyreżyserowanego przez Arkadiusza Klucznika. Łódzki „Arlekin" zaprezentował „Tatę" według Toona Tellegena, dramaturgii Leny Frankiewicz, w reżyserii Tomasza Maśląkowskiego, nieco elegijną opowieść o ojcu idealnym, bycie zawieszonym między dziecięcymi marzeniami a rzeczywistością.

Białostocki Teatr Lalek przywiózł "Virginię Wolf" autorstwa Kyo Maclear oraz Isabelle Arsenault, w reżyserii Gintare Radvilaviciute, poruszającą opowieść o cierpieniu, przygnębieniu i melancholii, przezwyciężanych przez miłość. Przegląd zamknął projekt Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie, Filii w Białymstoku - „Hai Bà Trưng – opowieść o wolności", etiudę studencką autorstwa Ewy Doan i Marty Moś, zrealizowaną pod opieką pedagogiczną Agnieszki Makowskiej, będącą hołdem złożonym sile i poświeceniu narodu wietnamskiego, tak ciężko doświadczanemu przez historię.

Program Przeglądu uzupełniły koncert akordeonowego „Motion Trio" oraz to co najistotniejsze - otwarcie wystawy „Jan Dorman i Jego Teatr", a także „Wieczór wspomnień" poświęcony patronowi Teatru Dzieci Zagłębia, w trakcie którego o wybitnym twórcy mówili jego bliscy – rodzina, przyjaciele, współpracownicy oraz historycy teatru, badacze sztuki teatralnej i artyści, udowadniając, jak to perfekcyjnie ujął we wspomnieniowym tekście Marek Waszkiel, że „Dorman in aeternum vivere".

Jan Dorman, poza niezaprzeczalnie wybitną spuścizną zawodową, pozostawił też swoiste memento, artystyczny drogowskaz, wyrażony w prostej frazie, zacytowanej jako motto okolicznościowej publikacji. „W rozmowie z wychowawcami stale podkreślałem, że podobnie jak szkoła, teatr chce dziecko rozwijać. Idzie jednak o to, abyśmy się uzupełniali nawzajem. Dziecko to nasza roślina, my jesteśmy ogrodnikami i aby nasza roślina rozwijała się właściwie, to nauczyciel powinien ja podlewać, zaś teatr powinien być jej słońcem."

Nie ma chyba wątpliwości, że wszyscy jesteśmy dziećmi, w rozlicznych znaczeniach tego słowa, sądzę więc, że Mistrz z Zagłębia nie miałby nic przeciwko temu, gdyby słowo „dziecko" zastąpić innym – „widz", wszak wszyscy potrzebujemy słonecznego blasku, jego życiodajnych fluidów, mądrości teatru po prostu, nie tylko jako dzieci...

Życzmy zatem Teatrowi Dzieci Zagłębia, aby już za rok Przegląd stał się Festiwalem Teatralnym imienia Jana Dormana i na stałe zagościł w kalendarzu istotnych wydarzeń polskiej kultury. Po tym co nam zaprezentowano w tym roku, nie ma najmniejszej wątpliwości, że na to zasługuje.