Gliwicka Kantormania

Wernisaż potwierdza fakt, iż twórczość artysty jest niemal stale obecna w życiu teatralnym Śląska. Warto tutaj przypomnieć, że jeszcze niedawno mogliśmy oglądać wystawę Tadeusz Kantor. Epoka chłopca w Muzeum Miejskim w Tychach (10 grudnia 2008-7 lutego 2009), na której zaprezentowano obiekty ze spektakli Umarła klasa oraz Wielopole, Wielopole. 

Tym razem wątki kantorowskie odżyły w Gliwicach, co stanowi doskonały punkt wyjścia dla wizji/kreacji/inspiracji, których będziemy mogli doświadczać w ramach tegorocznych jubileuszowych Spotkań. W kolejnych dniach zaprezentowane zostaną następujące projekcje: Wielopole, Wielopole, Niech sczezną artyści, Nigdy tu już nie powrócę, Dziś są moje urodziny, Powrót Odysa Tadeusza Kantora. Notatki z prób oraz film dokumentalny pt. Kantor, co bez wątpienia jest ciekawą formą upowszechniania wiedzy o dokonaniach artysty.

Tego wieczoru Dyrektor Teatru Muzycznego Paweł Gabara złożył „pod drzwiami” (ze spektaklu Niech sczezną artyści) kwiaty „dla Mistrza”. Z jednej strony taki gest owszem był oznaką szacunku, ale z drugiej ponownym ustawianiem Tadeusza Kantora na piedestale w ramach upupiającego argumentu: „bo wielkim artystą był”. Na wystawie znajdziemy m.in. słynną szubienicę-klozet, który przekornie możnaby nazwać Duszambem dla ubogich czyniąc w ten sposób aluzję do słynnej Fontanny Marcela Duchampa (uwaga: pisuar byłby nazwą zbyt podejrzaną politycznie) i zarazem do przedmiotów biednych. W tym kontekście należy przestrzec artystów, aby nie zniechęcali się tym, że wszystko już było i nie sczeźli, a przynajmniej nie obudzili się z przysłowiową „ręką w nocniku”. 

Zwiedzający wystawę mogą również zobaczyć charakterystyczne krzyże i wózeczek ze spektaklu. Do najciekawszych obiektów należy jednak koń-szkielet, którego bez krępacji można nazwać objazdowym – tyle bowiem wystaw już „objechał”. Tych kilka obiektów rozmieszczonych w ciasnej przestrzeni foyer wprowadziło widzów w świat Tadeusza Kantora, ale podejrzewam, że mało kogo czymkolwiek zadziwiło.

Wernisaż wystawy połączony był z projekcją filmu Andrzeja Wajdy Umarła klasa. Seans Tadeusza Kantora (1976). Pokaz poprzedziła krótka prelekcja. Prowadząca nie omieszkała wspomnieć o działalności Kantora na Śląsku. W 1955 roku artysta inscenizował na scenie Teatru Śląskiego w Katowicach Czarującą szewcową Federico Garcii Lorci. Warto jeszcze dodać, że w 1964 Kantor powrócił do Katowic jako autor kostiumów do Lata w Nohant Jarosława Iwaszkiewicza, o czym tego wieczoru nie wspomniano. Być może dlatego, że tak naprawdę dosyć niechętnie mówi się o współpracy artysty z teatrami repertuarowymi. Największym zainteresowaniem cieszy się tzw. złoty okres kantorowski, ograniczający się do działalności artysty w ramach Teatru Cricot 2. Należy żałować, że nie docenia się innych, być może pomniejszych, ale napewno oryginalnych dokonań twórcy. Gliwicka Kantormania jest zjawiskiem pozytywnym, ale niech sczezną ci, którzy kochają Kantora tylko i wyłącznie za Cricot 2.