Głośne milczenie, czyli traktat o samogłoskach.
"Serena - traktat o samogłoskach" to instalacja teatralna wystawiona w Teatrze KTO przez Katarzynę Annę Małachowską.Tekst Joanny Braun, na którym opiera się konstrukcja instalacji, opisuje jak ważne jest wydobycie z siebie głosu, ile daje nam to przestrzeni. Impostacja głosu zwykle zaczyna się od pracy z samogłoskami - gdy głośno artykułujemy A, E, I, O, U, Y, gdy przeciągamy samogłoski na wydechu, wypowiadamy je głośno i pewnie, nagle zauważamy jak potężny jest nasz głos.
Wzmacniając swój głos stajemy się bardziej świadomi jak często bywa schowany, ukryty, a przecież przyczyn może być wiele: nie oddychamy prawidłowo, jesteśmy zestresowani, przemęczeni. Jak tu usłyszeć swój wewnętrzny głos, gdy z tym fizycznym mamy problem? W "Serenie – traktacie o samogłoskach" woda jest miejscem, w którym nasz głos jest uwięziony. A przed wyjściem na powierzchnie czujemy strach.
"dotychczas nie mogłam płakać
mówić - tylko pod wodą
a teraz
odzyskałam głos i łzy
(...)
chcę opowiadać historie:
wczoraj była pełnia
wtedy też była pełnia
wynurzyłam się"
Sygnał opuszczającego promu elektryzuje Syreny i Maski, które trzymają w dłoniach statki z papieru. Okręt na morzu – to szansa na nawiązaniu kontaktu z kimś z daleka, innym. To szansa na weryfikacje swoich sądów, przeżycia czegoś nowego, zmianę, doświadczenie.
Tytułowa bohaterka instalacji artystycznej, w przeciwieństwie do Małej Syrenki, nie poświęca swojego głosu, aby zawalczyć o szansę na życie u boku Księcia, lecz o swój głos. Pozostałe Syreny, pozostające pod wodą, która jest jednocześnie azylem i pułapką. To bezpieczny świat,na powierzchni czeka na nie coś czego nie znają, nie mają więc odwagi przekroczyć granicy między światami. Serena zakochując się w Księciu nie myśli o tym, czego się boi, ponieważ miłość pozwala jej wyruszyć w nieznane. Instalacja pokazuje ważne dla każdej postaci procesy - czy Syreny odważą się wyjść na ląd i zaryzykować życie w świecie, którego zasad nie znają? Czy Książe wybierze kochająco go szczerze Serene czy kuszącą nieustannie Kochankę - Śmierć?
Mam wrażenie, że w instalacji teatralnej, bardzo ciekawie przedstawiającej tekst Joanny Braun, zabrakło głosu. Głos z offu, wypowiadający tekst Joanny Braun był niewyraźny i przez to odbiór całej instalacji był mniej czytelny.
Syreny pozostają pod wodą, nie przekraczają granic dotychczasowej egzystencji, ponieważ nie mają odwagi. Syreny i Tryton są bardzo wiarygodne, hipnotyzują ruchem od pierwszego poruszenia się. Najbardziej niezrozumiałe były dla mnie postaci Masek, które są w dużo lepszej sytuacji niż syreny, mają nogi, mogą wpływać na własny los, mogą iść, gdzie zechcą, zrobić ze swoim życiem wszystko.
Instalacja teatralna wystawiona w Teatrze KTO jest przepięknym wizualnie widowiskiem, Syreny (Aleksandra Sroka, Aurora Lipartowska, Paulina Dziupa) pozostające pod wodą oraz Tryton (Szymon Pater) hipnotyzują tańcem, który wyraża ich pragnienia, zazdrość i tęsknotę za innym życiem, wyrażeniem siebie. Pozostałe postaci spektaklu, Maski, giną w ruchu scenicznym, ich intencje są nieczytelne. Scena, w której Maski łączą się w pary i pozwalają sobie na wzajemne, bardzo czułe wyznanie, zatrzymuje moją uwagę, lecz poza tym momentem nie zwracam uwagi na Maski i ich los.
Podobały mi się gesty – na koniec spektaklu bohaterowie instalacji wyszli z wody, wyszli do widzów, starali się nawiązać z nimi połączenie gestem – to było urocze. Jednak cień na spektaklu położyła zła realizacja dźwięku, niewyraźne słowa (nie biorę pod uwagę efektów dźwiękowych, te nadawały treści tajemniczość, były ciekawe) sprawiły, że przekaz stawał się niejasny. A przecież nie o to chodzi w spektaklu, który snuje refleksje nad wagą głosu i słowa - obietnicę dostaję przecież już w tytule.
Muzyka i taniec syren, ich bycie na scenie, dodaje uroku całemu przedstawieniu. Dużo ciekawszym byłoby także nawiązanie kontaktu z widzem już na początku - gdy widzowie zasiadają na scenie widzimy aktorów, którzy rozgrzewają się przed spektaklem, o ile ciekawsi byliby, gdyby pozostali w roli, pokazali swoje postaci w inny sposób niż rozgrzewaniem ciała?
Tekst Joanny Braun zrobił na mnie wrażenie jako ciekawy pomysł na wejście w dialog z jedną z najbardziej znanych historii duńskiego bajkopisarza. Jednak żałuję, że tekst ten przepadł w instalacji teatralnej. Chciałabym natomiast zobaczyć to przedstawienie w przestrzeni otwartej, z pewnością zatrzymałby niejednego spacerowicza, ponieważ instalacja jest bardzo atrakcyjna wizualnie i choreograficznie. W przestrzeni miejskiej brak tekstu nie drażniłby tak jak w zamkniętej sali.
