Huelle i Babicki o Polakach

Co nie znaczy, że rzymski katolik nie ma powodów, by nie poczuć się czasem nieswojo. Biskup na przykład to postać jak z satyr Krasickiego, pijawka, chciwa każdego grosza. Mamonę gromadzi między innymi na fundusz ojcowski, pozwalający utrzymywać przychodzące na świat księżowskie dzieci... Mamy też wikarego Bucika, który założył sieć sklepów z markowym obuwiem, a teraz ucieka przed mafiozami. - Gdybyż ojciec Rydzyk był biskupem - wzdycha szukający schronienia Bucik, apubliczność reaguje natenkonceptsalwą śmiechu. Paweł Huelle nie po raz pierwszy chłoszcze katolicki Kościół biczem równie doraźnej, co artystycznie wątpliwej satyry. Ale ostatecznie nie o satyrę na Polaków katolików tu chodzi. Nie chodzi także o głośne wydarzenia, związane z betankami z Kazimierza Dolnego, choć sztuka bezpośrednio do tamtej historii nawiązuje. Tematem sztuki Pawła Huelle nie jest polski katolicyzm, tylko polska historia. Wiara ojców naszych jest jedynie częścią tej historii, choć częścią, jak wynika ze sztuki Huellego, o bardzo dużym znaczeniu

Pisarz wykorzystał w sztuce pewien prawdziwy szczegół historii betanek. Ich kazimierski klasztor funkcjonował w willi, która przed wojną należała do Heleny Łopuskiej, ekscentrycznej osoby słynącej z uzdolnień jasnowidzenia. Co łączy ze sobą salon Heleny Łopuskiej i klasztor Betanek? Po pierwsze, to samo miejsce, czyli willa Łopuszanka w Kazimierzu Dolnym. Ale ona jest tutaj najmniej ważna, co scenograf Marek Braun zasugerował, budując ściany domu ni to z koronek, ni z pajęczyn. Ważni są ludzie i historia, której są raczej przedmiotami niż twórcami.

Mam za złe Pawłowi Huelle, że w obu swych opowiadających polską historię sztukach, wyreżyserowanych w Lublinie przez Krzysztofa Babickiego, czyli "Sarmacji" oraz "Zamknęły się oczy Ziemi", do tego stopnia posługuje się kliszami i stereotypami. Kapitan Skiwski na przykład jest boleśnie prostym stereotypem przedwojennego antysemity, a Majster - współczesnego budowlańca. Ale złączenie tych dwóch światów wjedną całość w jednym jest zastanawiające. Bohaterowie z salonu Łopuskiej nie są w stanie wyobrazić sobie, jakie spadną na nich wkrótce historyczne klęski. - Polską będą rządzić komuniści przez 50 lat? - wyśmiewają Wysocką - postać, dla której pierwowzorem była Helena Łopuska - gra Hanna Brulińska wizje Łopuskiej. Czyżby klasztor Betanek, z tym wszystkim, co się w nim dzieje, symbolizował nasze współczesne zaślepienie? Wikary Bucik i Biskup pijawka, otumaniona matka generalna i tandetny duchowy uwodziciel ojciec Zapaliczko - oto charakterystyczne figury naszych czasów? Jeślipojawia się wnim inna wrażliwość, pragnienie czegoś wyższego, głębszego, zawsze stanie tu podeptane. Zastanawiające memento.

Sztuka, choć wystawiona w Lublinie, ważna jest dla Trójmiasta, bo Krzysztof Babicki wkrótce obejmie szefostwo artystyczne Teatru Miejskiego w Gdyni. "Zamknęły się oczy Ziemi" pozwalają wróżyć dwie rzeczy. Po pierwsze, ma Babicki nosa do młodych i zdolnych aktorów, których ściągnął do Lublina i którzy ratują ten aktorsko bardzo nierówny spektakl. A po drugie - realizacje Babickiego nie zalecają się nowatorstwem. W Lublinie takimi przedstawieniami Babicki odbudował frekwencję w teatrze. W Gdyni potrzeba chyba będzie czegoś więcej.