Igły w głowie tkwią głęboko po spektaklu w Starym Teatrze

"Woyzeck" - reż. Mariusz Grzegorzek - Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie

"Woyzeck" Mariusza Grzegorzka, który pokazuje Stary Teatr, to najlepszy spektakl w Krakowie od czasu "Pawia królowej".

Grzegorzek wyreżyserował jeden z kanonicznych tekstów teatralnych po swojemu i nie ma najmniejszego znaczenia, że przedstawienie wpisuje się w obchody sezonu Konrada Swinarskiego, autora "Woyzecka" z 1966 roku.

Pisząc zupełnie serio, Grzegorzek proponuje model teatru, który powinien za jakiś czas zastąpić nieco już nużące struktury postdramatyczne. Twórca "Woyzecka" nie tyle dopisuje konteksty Georgowi Büchnerowi, ile w zgodzie z literackim oryginałem tworzy rozwibrowany dialog z usankcjonowanymi tezami dramatu. W jego ujęciu wielopiętrowa sztuka Büchnera staje się okrutną, w dużym stopniu cyniczną, ale także wzruszającą baśnią mówiącą o obcości w znaczeniu możliwie najgłębszym.

Nowy polski przekład Sławy Lisieckiej pozwolił Grzegorzkowi na ucieczkę przed upoetyzowaniem tkanki dramaturgicznej. Nowy "Woyzeck" jest ostry, unika dopowiedzeń i ozdobników, brawura kryje się w pękających od szaleństwa głowach bohaterów, nie w barokowych kadencjach. "To tylko zaburzenia w mózgu" - pisał Bernhard, "igły w głowie" - dodaje Grzegorzek. To nie jest na pewno wyłącznie historia morderstwa popełnionego przez ubogiego żołnierza poddawanego eksperymentom medycznym.

Dawno nie widziałem w Krakowie spektaklu tak wycyzelowanego plastycznie. Scenografię w dużym stopniu budują światła Szymona Lenkowskiego, tworzące z ascetycznej, jasnej dekoracji i współgrającymi z nią kostiumami coś w rodzaju żywego, oddychającego organizmu. Ludzkiego, nie scenicznego. Scenografia oddycha. Gigantyczne białe płótna, marszczące się i powiewające w próżni, wchodzą w rezonans z postaciami.

A każdy z büchnerowskich bohaterów został obdarzony indywidualnym niepokojem, szaleństwem czy zaangażowaniem.

Woyzeck w interpretacji Wiktora Logi-Skarczewskiego staje się papierkiem lakmusowym, odbijającym się od luster pozostałych mieszkańców perwersyjnej baśni. To marzyciel kulturowych zgliszczy. Wierzy w romantyczną miłość, chce być potrzebny i troskliwy, ale jego prostota i bezwolność doprowadzają protagonistów do wrzenia. Grzegorzek zestawia bezbronność Woyzecka z popędami kompanów. Maria w kreacji Marty Nieradkiewicz to cnotliwa dziewczynka z zapałkami, przypominająca sobie, że jest także dziwką; Grzegorz Grabowski w świetnej roli Karola kryje nadświadomość za chorobą psychiczną, w spektaklu znakomicie odnaleźli się także Krzysztof Stawowy (Tamburmajor), Mieczysław Grąbka (Kapitan) czy Dorota Pomykała (Małgorzata). Objawieniem jest dla mnie Krzysztof Zawadzki w roli lekarza dokonującego eksperymentów nad Woyzeckiem. Znęca się nad żołnierzem z odrzucanej pożądliwości. Chce być jak on, chce być nim, rozebrać się do końca.

Grzegorzek tradycyjnie dokonuje interpretacji tekstu przy pomocy chwytów z różnych półek stylistycznych: muzycznych, plastycznych, literackich. Miesza kiczowate piosenki ze złowrogą ciszą, szept dekomponuje histerię. Nie wszystkie tego rodzaju pomysły przemówiły do mnie z równą siłą, niektóre wydały się zbędne. Nie ulega jednak wątpliwości, że wreszcie w "Starym" mamy wydarzenie, o którym będziemy długo dyskutować. Igły w głowie tkwią bardzo głęboko.

Łukasz Maciejewski
Polska Gazeta Krakowska
13 lutego 2014
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...