Jak z Mrożka...

"Policja", 1958

"Cała policja znajduje się na skraju przepaści, w przededniu katastrofy [...] mamy piękne, z takim nakładem kosztów zbudowane więzienia, mamy ofiarnych, wyszkolonych ludzi, mamy sądy i administrację, a także kartoteki - i nie mamy już ani jednego więźnia. Nie mamy nawet ani jednego podejrzanego, nawet ani jednej poszlaki. Lud stał się bestialsko, okrutnie, dziko lojalny."

"Indyk", 1960

"O, utrzymanie mamy w tej karczmie zapewnione. Choć skromne, ale zapewnione, wystarczy, żeby żyć. Widoków na przyszłość niewiele, ot, aby, aby. Za to jest ciepło, choć trochę śmierdzi, ale nie za bardzo. Zresztą uciec stąd nie można, choćby się chciało, bo nie ma dokąd, drogi złe, pustkowie wokół straszne. Owszem, można by się wziąć do tego czy owego, ale po co? Na niczym to nie zaważy, niczego to nie polepszy, ani nam się pogorszy, ani poprawi, zresztą wciąż nie ma odpowiedzi na pytanie naczelne. W jakim celu?"

"Strip-tease", 1961

"Co to jest wolność? Jest to możność dokonania wyboru. Dopóki tu siedzę i wiem, że mogę wyjść tymi drzwiami, tak długo jestem wolny. Natomiast z chwilą kiedy wstanę i wyjdę, dokonam tym samym wyboru, a więc ograniczę moje możliwości postępowania, utracę wolność. Stanę się niewolnikiem mojego wychodzenia."

"Testament optymisty", 1962

"Rześko jest, jak Boga kocham! Jednego tylko nie bardzo mogę zrozumieć: dlaczego czterech mężczyzn niesie mnie w drewnianej skrzyni, na leżąco, z wiekiem przybitym silnie, na głucho..."

"Śmierć porucznika", 1963

"Zgłaszam się do tych w binoklach i mówię: tak a tak. Wcale się wtedy nie wysadziłem zupełnie, jak to opisano, proszę o rewizję sprawy. 'Jak to - powiadają - wysadził się pan czy nie?' Owszem - odpowiadam - ale tylko tyle, o ile to było potrzebne, wysadziłem redutę, jak się patrzy, ale żyję. A oni na to: 'Niemniej wysadził się pan, wysadzanie było faktem, a my jesteśmy przeciwko wysadzaniu się w ogóle'. I znowu ataki w prasie, szykany, nieprzyjemności, wstyd."

"Tango", 1964

"Buntować się przeciwko wam? A kto wy jesteście? Bezkształtna masa, amorficzny stwór, zatomizowany świat, tłum bez formy i konstrukcji. Waszego świata już nie można nawet rozsadzić. Sam się rozlazł."

"Moniza Clavier", 1968

"- O tu! - krzyknąłem, szeroko otwierając jamę ustną i wskazując palcem na zęby trzonowe. - O tu, wybili, panie, za wolność wybili!
Nastąpiło zamieszanie. Ucichli, patrzyli na mnie, nie mogąc zrozumieć, o co mi chodzi. A przecież chciałem tylko uprzytomnić im w sposób jasny i przystępny, niejako poglądowy, cierpienia mojego narodu. To, że najwidoczniej nie doceniali martyrologii, bardzo mnie rozgniewało."

"Rzeźnia", 1973

"Owszem, rzeźnie zawsze bywały, ale za miastem. Teraz przeniosły się między nas, do szkół i katedr, do muzeów i sal koncertowych. Szlachtuz przemieszał się z akademią, a bydło z intelektem."

"Emigranci", 1974

"Ciebie nie łatwo byłoby zmusić do zeznań. To znaczy... gdybyś miał coś do powiedzenia... I pomyśleć, że taki talent się marnuje. Ale cóż, tak już jest świat urządzony. Ci, którzy nie powinni mówić, mówią. A ci, którzy mogliby nie powiedzieć, nie mają nic do powiedzenia."

"Krawiec", 1977

"Brawo, więc jednak rację mają krawcy. Co teraz Ekscelencji po tej anatomii, której tak bronił? Czemuż Ekscelencja chce wszystko przysłonić strojem najświetniejszym i tak zyskać miłość? W czym więc rzecz: w anatomii czy w mojej sztuce?"

"Pieszo", 1980

"Ameryka się nami zajmie."

"Małe listy", 1981

"Kiedy wiesz, że musisz napisać arcydzieło, wtedy prawie na pewno go nie napiszesz."

"Ambasador", 1982

"Nasz ustrój jest najlepszy na świecie. Ta wyższość stwierdzona jest i zatwierdzona przez naszą konstytucję, przez nią prawnie zagwarantowana. Uciekając od nas do was, ten osobnik wykazuje tym samym, że woli was od nas, czyli łamie prawo absolutnej wyższości. A więc występuje przeciwko prawu. Gwałci prawo, czyli jest przestępcą."

"Miłość na Krymie", 1993

"Pietia, ja na północy z jednym ekonomistą siedziałem. I rąbiemy sobie z nim las, pod eskortą, znaczy się, i on do mnie powiada: 'Iwanie Nikołajewiczu, czy wiecie, kiedy u nas dobrze będzie?' A kiedy? - ja na to. 'Kiedy kurwy z zagranicy do nas zaczną przyjeżdżać. To w ekonomii znak jest nieomylny. Nie żadne tam Marksy ani Friedmany, to wszystko plewy. Ale kiedy kurwy zagraniczne do Rosji zaczną się zlatywać, to będzie znaczyło, że ekonomia na nogi stanęła. One wiedzą najlepiej, gdzie jest dobrze, ja wam to mówię'. A człowiek był uczony."

"Wielebni", 2000

"Możesz się przechrzcić, możesz się zasymilować, możesz zostać lekarzem albo adwokatem, ale to nie wystarczy, zawsze będą mówili o tobie: 'To żydowski doktor, to żydowski adwokat'. A ty w głębi duszy będziesz się z nimi zgadzał. Ale nikt nie powie: 'żydowski ksiądz', bo to będzie nonsens w samym założeniu. Religia to jest dusza, więc jak zmienisz duszę, to wszystko się zmieni."

"Varia. Życie i inne okoliczności", rozdział "Mój życiorys", 2003

"Urodziłem się 29 czerwca 1930 roku. Nie pamiętam, jak to się stało, i muszę tylko w to wierzyć. Zapytany przed sądem, czy urodziłem się rzeczywiście, nie mógłbym przysiąc, bo osobiście niczego sobie nie przypominam. Jeżeli istnieje jakieś inne życie po śmierci, prawdopodobnie tak samo nie będę pamiętał mojego umierania. Trochę to smutne, bo to znaczy, że ani tego, że jesteśmy, ani tego, że nas nie ma, nie możemy być pewni."

"Baltazar", rozdział "Starość", 2006

"Kiedy człowiek jest młody, próbuje wyprzedzić świat. Potem zaledwie dotrzymuje mu kroku, aż wreszcie zaczyna być przez świat wyprzedzany."