Jan Jeruzal (1938)

W 1963 roku ukończył Wydział Lalkarski, a rok później Wydział Aktorski na PWST w Krakowie. Ukończył również w 1978 roku Wydział Reżyserski na PWST w Warszawie, dyplom uzyskując jednak dopiero dwa lata później.

Jako aktor zadebiutował w 1964 w dyplomie krakowskiej PWST w spektaklu Stanisława Herakliusza Lubomirskiego „Don Alvares albo niesforna w miłości kompanija" w reżyserii Zygmunta Hübnera. W szkole zagrał jeszcze w dwóch spektaklach: „Oskarżeni" Agnieszki Osieckiej i Andrzeja Jareckiego w reżyserii Edwarda Dobrzańskiego (premiera 25 stycznia 1964) i „Kucharki" Nory Szczepańskiej w reżyserii Jerzego Jarockiego (premiera 28 maja 1964).
Po ukończeniu szkoły został zatrudniony w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej, gdzie rozpoczął pracę rolami Kraka i Harfiarza w sztuce Juliusza Słowackiego „Lilla Weneda" w reżyserii Mieczysława Górkiewicza (premiera 9 października 1964). W bielsku zagrał jeszcze sześć premier m. in. „Zbójcy" Friedricha Schillera (Franciszek), „Dziady" Adama Mickiewicza (Senator), „Kariera Artura Ui" Bertolta Brechta (Arturo Ui).
W 1967 przeniósł się do Teatru Śląskiego w Katowicach i zagrał Robotnika z rudą brodą w spektaklu Seana O'Casey'a „Szkarłatny proch" w reżyserii Józefa Szajny (premiera 13 lipca 1968). 21 listopada 1969 już w Teatrach Dramatycznych (dziś Teatr Polski) w Szczecinie zagrał Aleksandra Puszkina w „Maskaradzie" Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Czesława Staszewskiego. Do 1972 zagrał tam kilka interesujących ról: Staszka w „Weselu" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Józefa Grudy (premiera 10 maja 1970), Piotra Iwanowicza Bobczyńskiego w „Rewizorze" Mikołaja Gogola w reżyserii Jitki Stokalskiej (premiera 26 września 1971) czy Amfinomosa w „Powrocie Odysa" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Wojciecha Jesionki (premiera 26 marca 1972). Wrócił do Teatru Śląskiego i rozpoczął od zagrania kilku postaci (Stageman, Pan w ciemnych okularach, Fotograf, Zmiennik) w spektaklu „Hyde Park" Adama Kreczmara w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego, któremu po raz pierwszy asystował (premiera 4 października 1972), następnie w spektaklu „Dobry wojak Szwejk" Jaroslava Haška (Bretschneider) w reżyserii Lecha Wojciechowskiego i raz jeszcze rolę Staszka w „Weselu" w reżyserii Zbigniewa Bogdańskiego. Rolę Amara kreował już w Teatrze Powszechnym w Warszawie gdzie pracował w latach 1975 – 1977 i gdzie zagrał u takich reżyserów jak: Andrzej Wajda „Sprawa Dantona", Ryszard Major „Ptaki" (także asystent reżysera), Zygmunt Hübner „Buffalo Bill", Giovanni Pampiglione „Bel-Ami i jego sobowtór", Lidia Zamkow „Nie-Boska komedia", Aleksander Bardini „Barbarzyńcy" i Andrzej Trzos-Rastawiecki „Mecz".

Pierwszy spektakl wyreżyserował w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie, był to „Żołnierz Królowej Madagaskaru" Juliana Tuwima (premiera 26 lutego 1980), następny był „Skiz" Gabrieli Zapolskiej w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu (premiera 13 września 1980), „Krasnoludki, krasnoludki ..." Tadeusza Kijonki w Teatrze Dramatycznym w Gdyni (premiera 25 stycznia 1981) i „Dobry wojak Szwejk" Jaroslava Haška w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu (premiera 7 maja 1983).

Pierwszym jego spektaklem w Teatrze Telewizji były „Polskie listy miłosne" Władysława Wojciechowskiego w reżyserii Ryszarda Zawidowskiego (premiera 30 maja 1971), „Droga do Czarnolasu" Aleksandra Maliszewskiego w reżyserii Zbigniewa Zbrojewskiego (premiera 22 lutego 1974) oraz „Matka Courage" w reżyserii Lidii Zamkow, „Rewizor" w reżyserii Jerzego Gruzy, „Płaszcz" w reżyserii Ryszarda Bera i „Głód" w reżyserii Janusza Kijowskiego.

Sporo ciekawych ról zagrał w Teatrze Polskiego Radia. Rozpoczął premierą słuchowiska „Szukać śladu krwi" Jürgena Thorwalda (Wehn) w reżyserii Marka Kuleszy (premiera 14 listopada 1976) także w spektaklach „Ożont, czyli błąd totalny" (Szczygieł) w reżyserii Henryka Rozena i „Paradyzja" (Lars) w reżyserii Macieja Leszczyńskiego.

W filmie rozpoczął od „Ultimatum" (1984) w reżyserii Janusza Kidawy, „Quo vadis" (2002), „Symetria" (2003), „Job czyli ostatnia szara komórka" (2006) i „Braciszek" w reżyserii Andrzeja Barańskiego (premiera 2 kwietnia 2007).
Zagrał w wielu serialach filmowych m. in.: „S.O.S." w reżyserii Janusza Morgensterna (premiera 27 lutego 1975), „Doktor Murek" (1975), „Życie Kamila Kuranta" (1982), a także „Klan", „Sukces", „Adam i Ewa", „Samo życie", „Na Wspólnej", „Na dobre i na złe" i wielu innych.

Nagrody:
1967 - Złota Maska (Katowice)
1981 - Siófok(Węgry) - Międzynarodowy Konkurs Filmu Nieprofesjonalnego UNICA - Srebrny medal dla filmu "Obcy" (zrealizowany wspólnie z Henrykiem Urbańczykiem)

Źródło: E-teatr, FilmPolski