Jerzy Juk Kowarski i Teatr

„Zabawa w Teatr” - wydana przez Instytu Teatralny im. Raszewskiego - jest, liczącym prawie tysiąc stron, dwujęzycznym albumem poświęconym twórczości Jerzego Juka Kowarskiego. Jego najobszerniejszą częścią stanowi  zbiór ilustracji dokumentujących trzydziestoletnią pracę scenografa. Co ważne, zdjęcia wybrał i przygotował do druku sam Kowarski, pozostawiając gdzieniegdzie wskazówki dla czytelnika. Całość wzbogacono tekstami Ewy Dąbek-Derdy, Tadeusza Cegielskiego, Tomasza Kubikowskiego i Tadeusza Słobodzianka oraz zapisem rozmów, które z Jerzym Jukiem Kowarskim przeprowadzili Dorota Buchwald i Włodzimierz Braniecki.

Część pierwsza, autorstwa Ewy Dąbek-Derdy, zatytułowana „Otwarcie”, wprowadza czytelnika w twórczy świat Kowarskiego, podsuwając przydatne skojarzenia, tropy i odwołania, tak bardzo potrzebne w dalszej podróży. Autorka zwraca uwagę na rolę scenografii w grze zawiązującej się pomiędzy twórcą spektaklu, a widzem, śledzącym losy bohaterów znajdujących się na scenie. Wyjaśnia, skąd wziął się tytuł albumu „Zabawa w teatrze”, łącząc obecną w kulturze od wieków chęć prowadzenia gry; zabawy z tworzeniem nowych, magicznych światów za sprawą dekoracji i rekwizytów wykorzystywanych w przedstawieniach teatralnych. Za wybitnym scenografem powtarza prawdę o niepodzielności teatru i innych sztuk: plastyki i muzyki, raz jeszcze zaznaczając, że nie da się zrobić poruszającego przedstawienia bez muzyki, aranżacji, dobrze napisanego tekstu i spójnego „wypełniania czworokąta” (wypelniania przestrzeni przedmiotam - używając heideggerowskiej nomenklatury).

W części drugiej „Juk na sześć sposobów” Tomasz Kulikowski ciężar znaczenia przenosi na scenografię. Pisarz, powołując się na Barthesowskie ujęcie fotografii, oznajmia, że niezwykle trudno jest uchwycić „życie” scenografii za pomocą prostego zdjęcia. Pisarz dokonuje klasyfikacji tajemniczych przestrzeni dekoracji scenicznych, jednocześnie znajdując w nich miejsce dla Kowarskiego i kreśląc swoistą mapę twórczości bohatera albumu.  

Rozdział„Wielki powrót Fausta do Krakowa” - jak sama nazwa wskazuje - zajmuje się tematyką alchemii i teatru. W kolejnym tekście, „Krzesełka Juka”, Tadeusz Słobodzianek snuje osobiste refleksje, przywołuje wspomnienia z prób „Wiśniowego Sadu”. Ostatni artykuł pt.: „Alchemia teatru” jest dogłębną analizą języka, kodu scenografii Jerzego Juka Kowarskiego.

Album-książka zaskakuje wielością starannie wybranych fotografii tętniących życiem (znaczeniem), bo wykonanych w większości w czasie trwania spektakli, szerokim spektrum tematycznym tekstów zawartych w tomie oraz niezwykłą szczerością rozmów przeprowadzonych z głównym bohaterem książki – Jerzym Juka Kowarskim. Całość podana została  – chciałoby się powiedzieć – na pięknej, srebrnej tacy, jaką tworzą poetycki język oraz zaskakujące porównania, zahaczające trochę o historię, poetykę teatru i filozofię. 

Z pewnością nie jest to lektura nadająca się do przekartkowania tuż przed snem, nie tylko z racji swojego gabarytu – (waży około 5 kilogramów), ale przede wszystkim ze względu na rangę tematów w niej poruszanych. Najnowsze wydawnictwo Instytutu Teatralnego pokazuje, że Jerzy Juk Kowarski to jeden z nielicznych twórców, związanych z teatrem, trwale wpisujący się w historię teatru polskiego i światowego.