Juliusz Osterwa (1885 - 1947)
Aktor i reżyser teatralny, wolnomularz.Urodził się 23 czerwca 1885 w Krakowie. Zmarł 10 maja 1947 w Warszawie.
Juliusz Osterwa, właściwie Julian Andrzej Maluszek. Osierocony i borykający się z biedą, nie ukończył gimnazjum św. Anny i we wrześniu 1904 pojawił się w Teatrze Ludowym w Krakowie, gdzie debiutował 1 października 1904 rolą Jańcia (Jojne Firułkes). Za namową szkolnego kolegi Leona Schillera przyjął pseudonim Juliusz Osterwa, pochodzący od nazwy szczytu Osterwa w słowackich Tatrach Wysokich. W 1905 został przyjęty przez Ludwika Solskiego do Teatru Miejskiego w Krakowie. Występował w Zielonym Baloniku. Następnie wyjechał do Poznania, gdzie zyskał znaczną popularność i gdzie debiutował jako reżyser wystawiając Horsztyńskiego.
W latach 1907–1909 wystepował w teatrze w Wilnie, a od 1910 r. na scenach warszawskich: Teatru Letniego, Teatru Nowego, Teatru Polskiego i Teatru Rozmaitości. W 1916 r., wezwany przez Arnolda Szyfmana podczas I wojny światowej, był reżyserem Teatru Polskiego w Moskwie i Kijowie. W 1918 r. powrócił do Warszawy, działał w teatrach Małym i Polskim. W roku 1919 wraz z Mieczysławem Limanowskim stworzył zespół Teatru Reduta (teatr-laboratorium), początkowo przy Teatrze Rozmaitości, a od 1921 r. działający samodzielnie. Redutą kierował w Warszawie (1919–1924 i 1931–1939) oraz w Wilnie i Grodnie (1925–1929). To Wilno stało się stałą siedzibą zespołu, a z niego docierał z występami do wielu miast w Polsce.
Wystawił m.in. następujące pozycje z polskiej klasyki: Kordian, Sułkowski, Lilla Weneda, Uciekła mi przepióreczka, Książę Niezłomny. Był jednocześnie dyrektorem Teatru Rozmaitości w Warszawie (1923–1925) i Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1932–1935).
Po II wojnie światowej współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie i z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Był rektorem Państwowej Szkoły Dramatycznej w Krakowie. Po raz ostatni wystąpił w 1946 w Fantazym. W filmie wystąpił tylko raz ze Stefanem Jaraczem w obrazie z 1921 r. „Za winy brata" w reżyserii Aleksandra Reicha, w którym zagrał role Stefana Gromskiego.
W czasie okupacji niemieckiej współpracował z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia.
Mąż aktorki Wandy Osterwiny. Ojciec aktorki Elżbiety Osterwy. Jego drugą żoną była Matylda księżna Sapieha z Siedlisk (bratanica ks. arcybiskupa krakowskiego Adama Stefana kardynała Sapiehy). Miał z nią córkę Marię.
Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Odznaczenia i wyróżnienia:
1946 - Złoty Krzyż Zasługi
1936 - Złoty Wawrzyn Akademicki za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej
Źródło: Wikipedia, FilmPolski, E-teatr
