Kaspar Hauser utonął w teatralnym zgiełku

Nie wiadomo, skąd się wziął. Dlaczego wzburzył krew i umysły? Legenda niesie, że pojawił się w Norymberdze 26 maja 1828 r. Miał kilkanaście lat. Był jak zaszczute zwierzę. Mówił monosylabami. Z trudem wydusił, że chce być żołnierzem, jak ojciec.

Obywatele Norymbergi postanowili znajdę zresocjalizować. Przywrócić społeczeństwu odludka. Niektórzy mówili, że jest nieślubnym dzieckiem księcia Badenii. Kaspar zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. Mówiono o morderstwie bądź samobójstwie. Postać Kaspara Hausera inspirowała dramaturgów, pisarzy i poetów - Jakoba Wassermanna, Petera Handke, Paula Verlaine\'a. Zagadkę Kaspara Hausera wyjaśniał w słynnym filmie reżyser Werner Herzog. Spektakl w zielonogórskim teatrze powstał na podstawie tekstu sprzed ponad 100 lat. Autor Jakob Wassermann nazwał naszego bohatera "Dziecięciem Europy".

Spektakl w Zielonej Górze nie ma jednego reżysera. Robert Czechowski, dyrektor sceny, przyznaje się jedynie do "opieki reżyserskiej", za całość więc w równej części odpowiada cały, niemały zespół. Taki nadmiar demokracji zaszkodził spektaklowi. Niektóre pomysły muzyczno-choreograficzne są mocno chybione. Wprowadzenie do spektaklu współczesnych przebojów muzyki pop i amerykańskiego soul zgrzyta momentami jak piasek w zębach. Zachwiana została zdecydowanie proporcja między rozbudowaną machiną sceniczną a słowem. W końcu istotnym, bo przecież główny bohater przestanie być dzikim, gdy nauczy się mówić. Z powrotem dostanie swoją tożsamość. Widzowi wciąż w uszach huczy psychodeliczno-rozrywkowy zgiełk muzyczny i taneczny, gdy widzi sceny wymagające maksymalnego wyciszenia. Istotne "resocjalizacyjne" rozmowy z Kasparem (przyzwoita rola Dawida Rafalskiego) umykają, przytłacza je głośne tło. Widz z trudem przebija się przez rozdmuchany, quasi-teledyskowy, czy wodewilowy momentami spektakl. To wyraźnie krępuje. Nasycony niuansami tekst ginie w zgiełku, a aktorzy tracą szansę głębszej kreacji postaci. Z rzadka intrygują. Udaje się to chwilami Ryszardowi Faronowi (gra despotycznego, prymitywnego profesora od ludzkich dusz), Jerzemu Kaczmarowskiemu (Burmistrz), Elżbiecie Donimirskiej (Pani Behold) czy Magdalenie Bochan (Dziennikarka).

Postać Kaspara Hausera potraktowano w przedstawieniu bardziej jako pretekst do atrakcyjnego widowiska niż do rozmyślań i roztrząsań etycznych. Podobnie jak innych bohaterów sztuki. Autorzy przedstawienia z rozmysłem odzierają ich z krwi i kości. Scenę mają wypełnić ludzkie manekiny, nakręcone, przerażające indywidua. To oni objaśniają reguły życia Kasparowi, używając frazesów, obiegowych mądrości. Bawią się nim jak białą myszką z laboratorium. A mają przecież ulepić na nowo "Dziecię Europy", nauczyć go mówić, rozumieć. Robią tylko dużo szumu, zbyt dużo. Ginie w nim uniwersalny wymiar historii podrzutka z Norymbergi. Po opuszczeniu kurtyny wychodzi się z wyraźnym niedosytem.