Kobiety i świnie
"Migrena" - reż: Anna Augustynowicz - Teatr Współczesny w SzczecinieMigrena to pulsujący, jednoczesny, trwający niekiedy kilkadziesiąt godzin ból głowy. Potrafi wywołać u cierpiącego mdłości, światłowstręt i nadwrażliwość na dźwięki. Jest na tyle uciążliwy, że przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu osoby dotkniętej tym schorzeniem. Dla dramaturg Antoniny Grzegorzewskiej migrena to uporczywość sił, które pchają wydarzenia na zły tor, poczucie zagrożenia, bezsilność wobec losu, brak jakiegokolwiek wpływu na toczące się zdarzenia.
Autorka posłużyła się tekstem "Macierzyństwo", który wyszedł spod pióra norweskiej noblistki Sigrid Undset i napisała sztukę specjalnie dla reżyser Anny Augustynowicz. Prapremiera "Migreny" na deskach Teatru Współczesnego nie wywołała jednak ani bólu głowy, ani też go nie zdołała uśmierzyć. Bez emocji, ale za to w znakomitym opakowaniu.
Helena z mężem decydują się na wychowanie Tjodolfa, dziecka porzuconego przez Fanny. Dziecko rośnie i rozwija się w domu swoich nowych rodziców, biologiczna matka postanawia jednak przyjąć potomka z powrotem pod swój dach. Helena (gościnnie Anna Moskal) i Fanny (bardzo dobra kreacja Małgorzaty Klary) to dwie stojące na przeciwnych biegunach kobiety. Helena jest powściągliwa, ułożona i lśniąca "czystością" niczym serwis do kawy, który podaje gościom. Właśnie skończyła 35 lat i przechodzi kryzys wieku przed-średniego, który ma zniwelować posiadanie upragnionego dziecka. Fanny to jej przeciwieństwo: młoda, erotycznie rozbuchana, lekkomyślna, dzika i... biedna. Te dwie kobiety stają naprzeciwko siebie, rywalizują o dziecko, ale to właściwie tylko pretekst do pokazania, jak bardzo są zależne od siebie i od mężczyzn, którzy u Grzegorzewskiej i Augustynowicz stanowią drugi plan.
Cała historia nie wywołuje emocji i nie ma też przekazu społecznego. Można przecież się pokusić o dyskusje nad adopcją dzieci, nad sytuacją kobiet, nad sensem bycia matką itp. Tu jednak wszystko jest ujęte w cudzysłów. Część akcji rozgrywa się w rzeźni (Fanny pracuje przy uboju świń).
Świnie, niczym chór grecki, komentują wydarzenia w pełnym sarkazmu i ironii stylu. Jak zwykle u Augustynowicz dominuje czerń i biel (świetna scenografia Marka Brauna) poprzetykana czerwienią, która jednocześnie symbolizuje krew i seksualność.
Reżyserka przed premierą powiedziała, że to coś w rodzaju "rzeźni życia", która budzi w nas lęk, dlatego warto mieć do niej odpowiedni dystans. Stąd też powstało dzieło niewywołujące bólu ani też niedodające otuchy. Migrena - ale tylko z nazwy.
