Kulinarna psychodrama

"Kolacja z kanarkiem" to część maltańskich Nowych Sytuacji, cyklu przygotowanego przez kurator Mikę Grochowską, który stawia na akcje w przestrzeni miejskiej.

"Kolację..." przygotował kolektyw MASH/HER/DIP - grupa performatywno-kulinarna (Olga Badowska, Joanna Baranowska i Anna Kasińska). "Karmienie pozwala - subtelnie, ale i brutalnie - znaleźć się wewnątrz odbiorcy" - to myśl przewodnia w działaniach kolektywu, który wcześniej zorganizował m.in. "Pielęgnacje". Zaproszeni goście jedli desery, a na wielkim ekranie oglądali zabiegi kosmetyczne z wykorzystaniem tych samych produktów, których użyto do ich przygotowania. W tle grała harfa.

Niedzielna "Kolacja z kanarkiem" była dla wybranych - ochotników, którzy wcześniej wysłali mailem zgłoszenie. Wczoraj sfilmowaną kolację mogli zobaczyć wszyscy w Pasażu Kultury.

W dużym, białym, sterylnym pokoju długi stół. Przy nim stremowani, elegancko ubrani goście. Przed każdym 15-elementowy zestaw sztućców. Zaczyna się serwowanie wykwintnych potraw i tresura, którą nadzoruje MASH/HER/DIP. Wszystko rejestruje kamera. Danie główne: golonka złotnicka marynowana w burbonie i melasie, podana z sosem z czarnego octu ryżowego i imbiru. Goście jedzą bez przyjemności, strofowani za każdy nietakt przy stole. Użyłeś nie tego noża! Tu nie można palić! Ktoś próbuje się zbuntować, ale większość podporządkuje się opresji. - Byłyśmy zaskoczone, jak bardzo dali się zdominować. Drzwi były otwarte, a nikt nie wyszedł. Jeśli chcieli pójść do toalety, pytali nas o zgodę - mówi Olga Badowska. W drugiej części trzy prowadzące kolację dziewczyny wychodzą. - Później mówili nam, jaką ulgę wtedy poczuli, oni naprawdę przeżyli wspólną traumę, która ich zintegrowała - opowiada Anna Kasińska. Znikają sztućce, do pokoju wjeżdża wielki tort, goście zaczynają jeść go rękoma. Wyciągają papierosy. Na pustej styropianowej ramie wiszącej na ścianie spontanicznie zaczynają tworzyć kulinarny fresk, malują twarze jedzeniem. - Zmienili nawet miejsce siedzenia i od razu przesunęli się tam, gdzie my wcześniej siedziałyśmy - mówi Badowska.

Badowska, Baranowska i Kasińska oglądają wszystko jak przez weneckie lustro. Ktoś nazywa Joannę kapo. Zabawa się rozkręca. I wreszcie na końcu twórcy i tworzywo znowu się spotykają.

- Serwując wielkopolskie potrawy, chciałyśmy nawiązać do mieszczańskiej tradycji, która kojarzy się z Poznaniem. Ale jedzenie jest tylko pretekstem. Pokazujemy sytuację kontroli, opresji, cenzury i autocenzury, którą nakłada na nas rozbudowana sieć konwenansów - mówi Kasińska. - Chodziło o to, aby z pamięci gości wydobyć nieprzyjemne wspomnienia: ekskluzywnej restauracji, w której nie umieliśmy się zachować, imienin u cioci, na których nie chcieliśmy być, ale nie wypadało wyjść. I to się udało - mówi Olga Badowska.