Kupić lodówkę, wydać córkę, nie umrzeć

Aż dziw bierze, że sztuki izraelskiego dramatopisarza Hanocha Levina z oporami przebijały się na łamy polskich czasopism teatralnych i na polskie sceny.

A przecież to wybitna literatura! Wielowarstwowa, dozująca śmiech i tragizm, dosadność i poezję w znakomitych proporcjach.

"Urodziłam się dla tego dnia" - tak o ślubie jedynaczki mówi matka panny młodej z "Zimowych ceremonii" (oryginalny tytuł - "Zimowy pogrzeb. Burleska w ośmiu odsłonach"). A ojciec, podsumowując swoje życie, do największych osiągnięć prócz owego ślubu córki zalicza... kupno lodówki. Żeby było zabawniej, dumny nabywca lodówki swoje słowa kieruje do mędrca, medytującego o sensie życia "czterdzieści lat w śniegach Himalajów". Ot, malutki los "pity naparstkiem", by użyć słów noblistki. A przecież nad takimi ludzkimi mrówkami jak rodzice pannny młodej, wiodącymi, wydawałoby się, beznadziejnie nieciekawe życie, Levin pochyla sie z czułością. Wyśmiewa ich małość, ale widzi wielkość ich prób pozostawienia po sobie śladu, tragizm ich zmagań z przemijaniem.

Bo "Zimowe ceremonie" to piękna metafora walki życia ze śmiercią, zabawna i wzruszająca.

Przedmieście Tel Awiwu. Stary kawaler Laczek Bobiczek obiecuje umierającej matce, że na jej pogrzebie obecna będzie cała rodzina. Czyli cztery osoby: on - syn oraz siostrzenica zmarłej z mężem i córką. Tylko jak spełnić obietnicę, gdy pogrzeb musi (żydowskie nakazy religijne są w sprawie terminu pochówku nieubłagane) odbyć się w dniu, na który wyznaczono ślub kuzynki? Tłumy weselników zaproszone, stosy kurczaków upieczone... Ciotka i jej bliscy postanawiają uciec przed Laczkową złą nowiną. Dokąd? Może na plażę! A jak trzeba to i w... Himalaje. Najwyższe, najbardziej nie do zdobycia miejsce na Ziemi! Tylko czy są takie miejsca, do których śmierć nie trafi?

Jestem admiratorką teatru, w którym podstawą jest słowo dobrego dramaturga (autora dramatów, a nie kierownika literackiego) i uważne tego słowa czytanie. A taki jest teatr Iwony Kempy - przy tym oszczędny w środkach i precyzyjny, bazujący na świetnym, zespołowym aktorstwie. Tak jak w "Zimowych ceremoniach".

Scena niemal pusta, jedynie żółtawa ściana, która w pewnym momencie zamieni się w spadzisty dach salonu piękności dla panien młodych. Kilka krzeseł, drzwi, które wnosi z sobą do domu ciotki Laczek (pomysłowy symbol bariery nie do pokonania). Stos białych poduszek, gdy mowa o śniegach Himalajów. Gra światłem, muzyka z cytatami z "Requiem" Mozarta i "Skrzypka na dachu" Bocka. I tyle. Całą resztę surrealistycznej chwilami historii wspaniale przedstawiają swą grą aktorzy, z których szczególnie zachwyca Jolanta Teska jako Szracja, matka panny młodej, arcyzabawna a przecież tragiczna, najzagorzalsza "rzeczniczka wyższości ślubu nad pogrzebem". Czyli wyższości życia nad śmiercią...