Liturgiczne lustro
"Msza" - reż. Artur Żmijewski - Teatr Dramatyczny w WarszawieCi, którzy spodziewali się bluźnierstwa czy choćby mocnej prowokacji, wychodzili z Dramatycznego rozczarowani. Ale może właśnie taki był zamiar artystów: skonfrontować inteligenckiego, zdystansowanego widza teatralnego z mszą idealną - wolną od bezpośrednich nawiązań do polityki, tworzącą wspólnotę, a nie utrwalającą podziały?
Artur Żmijewski, artysta video, jeden z najgłośniejszych polskich twórców sztuki krytycznej, odtworzył na scenie ołtarz, obsadził aktorów w rolach księdza (Piotr Siwkiewicz) i kleryka (Krzysztof Ogłoza), nie zapomniał o chórze, organiście i kościelnym zbierającym na tacę. Odprawiono regularną mszę. Bez cudzysłowu, bez ironii - przynajmniej po stronie artystów, bo widzowie przyjmowali różne strategie przetrwania - i bez sięgania do retoryki (anty) kościelnej. Nawet taca była niekontrowersyjna, gdyż zebrane pieniądze przekazano Społecznemu Komitetowi Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa. Kazanie napisał Igor Stokfiszewski, członek "Krytyki Politycznej", przypominając (i napominając), że Kościół to wspólnota wzajemnie się szanujących księży (służebników i pośredników na drodze do zbawienia) i wiernych. Modlono się zarówno za "naszego papieża Benedykta", jak i "za świątynię, w której się znajdujemy", żeby zawsze miała ambicję głoszenia prawdy.
Teatr nowożytny, narodzony z katolickiej liturgii i tak jak ona dążący do budowy wspólnoty (artystów i widzów), w liturgii przeglądał się jak w lustrze. Badał siłę rytuału, piękno spektaklu i prowokował do pytania o możliwość zaistnienia tej wspólnoty, o którą wszystkim - i Kościołowi, i artystom - chodzi. Po stronie widowni odpowiadał mu zdystansowany, ironicznie uśmiechnięty widz współczesnego teatru - nasza specyficzna wspólnota?
