Marek Okopiński (1929 - 1992)

Reżyser teatralny i telewizyjny, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, scenarzysta, realizator telewizyjny, dyrektor teatru.

Urodził się 8 maja 1929 r. w Karczmiskach koło Opola Lubelskiego. Zmarł 24 sierpnia 1992 r. w Iławie.

W 1953 ukończył Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi.

Jeszcze jako student, 7 kwietnia 1951, zadebiutował jako aktor rolą Piereca w sztuce Antoniego Makarenki „Poemat pedagogiczny" w reż. Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi. W przygotowaniach do następnej premiery „Ożenku z posagiem" Mikołaja Diakonowa w Teatrze Powszechnym w Łodzi (3 października 1951), wystąpił już jako asystent reżysera - Romana Sykały. W pierwszych latach z powodzeniem asystował także: Kazimierzowi Dejmkowi w spektaklach: „Niezapomniany rok 1919", „Henryk VI na łowach", „Spazmy modne", „Świat się kończy" i „Łaźnia", a także Hannie Małkowskiej „Dziewczyna z dzbanem", Januszowi Kłosińskiemu „Domek z kart", Jerzemu Merunowiczowi „Latarnia", Bohdanowi Korzeniewskiemu „Don Juan" oraz Marii Kaniewskiej-Forbert „Faryzeusz i grzesznik".

Premierę „Manfreda" Adolfa Rudnickiego w łódzkim Teatrze Nowym (9 listopada 1956) zrealizował już samodzielnie.

W tym samym roku przeniósł się do Poznania, gdzie początkowo grał, a później także reżyserował np.: „Brat marnotrawny" Oscara Wilde (John Worthing) w reż. Włodzisława Ziembińskiego w Teatrze Nowym (2 lutego 1957), „Bal złodziejaszków" Jeana Anouilha (reżyseria) w Teatrze Nowym (6 czerwca 1957), „Lilla Weneda" Juliusza Słowackiego (Harfiarz i Rycerz) w reż. Włodzisława Ziembińskiego w Teatrze Polskim (19 października 1957), „Pastorałka" Leona Schillera (Joseph) w reż. Joanny Piekarskiej w Teatrze Lalki i Aktora „Marcinek" (26 grudnia 1957), „Niestałość serc" Pierre de Marivaux (Książę) w reż. Jana Perza w Teatrze Polskim (24 kwietnia 1958), „Dzień jego powrotu" Zofii Nałkowskiej (reżyseria) w Teatrze Nowym (6 listopada 1958), „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego (Poeta) w reż. Tadeusza Byrskiego w Teatrze Polskim (14 lutego 1959). Na koniec pobytu w Poznaniu wyreżyserował w Teatrze Nowym „Woyzecka" Georga Büchnera (3 czerwca 1959).

W sezonie 1959-1960 pracował w Teatrze Śląskim reżyserował spektakle „Cień nad doliną" Johna Millinghtona Synge (23 stycznia 1960) i „Wielki Bobby" Krzysztofa Gruszczyńskiego (15 maja 1960) i zagrał Posłańca z Italii w „Antoniuszu i Kleopatrze" Williama Szekspira w reż. Jerzego Krasowskiego (27 lutego 1960).

W latach 1960 - 1963 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Ziemi Lubuskiej im. Leona Kruczkowskiego (Lubuskiego Teatru) w Zielonej Górze, gdzie także reżyserował np.: „Kochankowie z Werony" Jarosława Iwszkiewicza (18 grudnia 1960), „Fircyk w zalotach" Franciszka Zabłockiego (25 lutego 1962), „Król Ryszard II" Williama Szekspira (12 maja 1962), „Ifigenia w Taurydzie" Johanna Wolfganga Goethego (21 września 1962), „Zejście aktora" Michela de Ghelderodego (19 grudnia 1962), „Wyzwolenie: Stanisława Wyspiańskiego (23 lutego 1963) oraz „Dni komuny" Bertolta Brechta (4 maja 1963).

Okopiński, wspólnie ze Stanisławem Hebanowskim, z którym w latach 1960-1973 tworzył artystyczny duet, zabiegał o oryginalny repertuar, próbując stworzyć alternatywę dla dotychczasowego kanonu dramatu polskiego.

Następne cztery lata spędził w Poznaniu na stanowisku dyrektora naczelnego i artystycznego w Teatrze Polskim. W tym czasie zrealizował spektakle m. in.: „Don Juan" Molière'a, Teatr Polski w Poznaniu (14.12.63), „Dziecinni kochankowie" Ferdynanda Crommelyncka ,Teatr Nowy w Poznaniu (30.01.65), „Trubadur" Giuseppe Verdiego, Opera im. Stanisława Moniuszki (06.03.65), „Tango" Sławomira Mrożka, Teatr Polski (11.09.65), „Halka" Stanisława Moniuszki (31.12.65) i „Kniaź Igor" Aleksandra Borodina (16.07.66) Opera Wrocławska, „Wyzwolenie" Stanisława Wyspiańskego, Teatr Polski (22.10.66), „Wesele Figara" Pierre de Beaumarchaisa, Teatr Polski (17.06.67).

W latach 1967 – 1969 był reżyserem w Teatrze Wilama Horzycy w Toruniu m. in.: „Jak wam się podoba" Williama Szekspira (16 stycznia 1968), „Majakowskiego Zdzisława Wróbla (11 maja 1968), „Kordiana" Juliusza Słowackiego (1 lutego 1969) i „Biuro usług poufnych" Henriego Meilhaca (13 kwietnia 1969). W tym czasie reżyserował również w innych teatrach np.: „Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego w gdańskim Teatrze Wybrzeże (18 czerwca 1968), „Antygonę" Sofoklesa w szczecińskim Teatrze Współczesnym (20 września 1968) i „Rzecz listopadową" Ernesta Brylla w gdańskim Teatrze Wybrzeże (23 listopada 1968).

W latach 1969 – 1973 został kierownikiem artystycznym w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i wyreżyserował tam m. in.: „Przyszedłem pana zabić" Stanisława Goszczurnego (1 września 1969), „Rewizora" Mikołaja Gogola (13 czerwca 1970), „Termopile polskie" Tadeusza Micińskiego (5 grudnia 1970), „Burzę" Williama Szekspira (12 czerwca 1971), „Potępienie doktora Fausta" Jerzego Stanisława Sity (16 grudnia 1972), „Nie-Boska komedia" Zygmunta Krasińskiego (16 maja 1973) i "Otella - Maura Weneckiego" Williama Szekspira (23 sierpnia 1973).

Pomiędzy 1973 a 1991 zatrudniał się jako kierownik artystyczny, reżyser czy dyrektor na krótko w różnych teatrach: Teatr Polski Wrocław: 1973 – 1974, Teatr Wybrzeże Gdańsk: 1974 – 1976, Teatr im. Wilama Horzycy Toruń: 1976 – 1983, Teatr Polski Bydgoszcz: 1983 – 1984, Teatr Wybrzeże Gdańsk: 1983 – 1985, Teatr Dramatyczny Warszawa: 1985 – 1987, Teatr Rzeczypospolitej Warszawa: 1985 – 1987, Teatr Wybrzeże Gdańsk: 1987 – 1991, Teatr Miejski (Dramatyczny) Gdynia: 1990 – 1991.

W 1989 przechodzi na emeryturę ale do końca życia pozostaje czynnym reżyserem zarówno Teatru Wybrzeże jak i Teatru Miejskiego.

W latach 1973 – 1991 wyreżyserował ok. 80 spektakli takich jak: „Dożywocie" Aleksandra Fredry - Teatr Polski we Wrocławiu (8 grudnia 1973), „Hamlet" Williama Szekspira - Teatr Wybrzeże Gdańsk (23 listopada 1974), „Kordian" Juliusza Słowackiego - Teatr Polski Bielsko-Biała (13 grudnia 1975), „Emigranci" Sławomira Mrożka - Teatr Wybrzeże Gdańsk (13 lutego 1976), „Maria Stuart" Juliusza Słowackiego - Teatr Horzycy Toruń (5 czerwca 1977), „Radosne dni" Samuela Becketta - Teatr Horzycy Toruń (1 lipca 1977), „Matka" Maksyma Gorkiego - Teatr Horzycy Toruń (5 listopada 1977), „Ambasador" Sławomira Mrożka (14 listopada 1981), „Antygona" Sofoklesa -Teatr Wybrzeże Gdańsk (23 października 1983), "Śmierć Komandora" Tomasza Łubieńskiego - Teatr Dramatyczny Warszawa (7 października 1986), „Balladyna" - Teatr Wybrzeże w Gdańsku (20 listopada 1986), „Nabucco" Giuseppe Verdiego - Teatr Wielki Łódź (24 października 1987), „Ławeczka" Aleksandra Gelmana - Słupski Teatr Dramatyczny (30 października 1987), „Czego nie widać" Michaela Frayna - Teatr Współczesny Szczecin (1 lipca 1988), „Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza - Teatr Dramatyczny Elbląg (12 stycznia 1990), „Taczka octciarza" Wojciecha Bogusławskiego - Teatr Nowy Łódź (5 października 1991) i „Pan Jowialski" Aleksandra Fredry (1 marca 1992).

Siedmioletnia dyrekcja Okopińskiego w Toruniu przyczyniła się do ożywienia tamtejszej sceny. Okopiński uchodził za człowieka, który próbuje budować teatr z uwzględnieniem realiów miejsca, w którym przyszło mu pracować. Swoje prace także próbował wpisywać w konkretny czas i miejsce.

Kilka przedstawień wyreżyserował za granicą m. in.: „Czarowna noc. Męczeństwo ..." Sławomira Mrożka - Teatr Csokonai w Debreczynie (8 marca 1968), „Pierwszy dzień wolności" Leona Kruczkowskiego - Moskiewski Akademicki Teatr Artystyczny im. Maksyma Gorkiego (1 grudnia 1969), „Halka" Stanisława Moniuszki - Sala Teatralna TV NHK w Tokio (3 lipca 1975), „Pierwszy dzień wolności" Leona Kruczkowskiego - Volkstheater w Rostocku (18 października 1975), „Żegnaj Judaszu" Ireneusza Iredyńskiego – Teatr Narodowy w Szegedzie (8 grudnia 1978), „Don Giovanni" Wolfganga Amadeusza Mozarta - Jihoceske Divadlo w Budziejowicach (6 kwietnia 1979), „Damy i huzary" Aleksandra Fredry – Teatr Dramatyczny w Ruse (31 maja 1983), „Most" Jerzego Szaniawskiego – Teatr im. Stanisławskiego w Moskwie (1 kwietnia 1984), „Nabucco" Giuseppe Verdiego - Theatre Heilbronn (1 stycznia 1987), „Nabucco" Giuseppe Verdiego - Theater in Lyon (1 stycznia 1988) oraz „Nabucco" Giuseppe Verdiego - Theatre Aime Cesaire (1 stycznia 1989).

Wcześnie debiutował w Teatrze Telewizji, w spektaklu „Końcówka" Samuela Becketta w reż. Stanisława Hebanowskiego, 12 stycznia 1958, obok takich aktorów jak: Irena Maślińska, Stanisław Kamiński i Tadeusz Sabara.
Wcześnie też wyreżyserował swój pierwszy telewizyjny spektakl. „Dziecinni kochankowie" Ferdynanda Crommelyncka miał swoją premierę 2 lipca 1965. Ponadto zrealizował m. in.: „Medytacje o życiu rodzinnym" Tadeusza Kotarbińskiego (26 listopada 1972), „Dziewczynę z lasu" Jerzego Szaniawskiego (5 kwietnia 1981), „Nikt mnie nie zna" Aleksandra Fredry (6 maja 1985), „Chłopiec latający" Jerzego Szaniawskiego (2 maja 1988), „My niżej podpisani" Aleksandra Gelmana (30 maja 1988) i „Maria Stuart" Juliusza Słowackiego (24 czerwca 1991).

Jako reżyser nie uczestniczył w żadnej filmowej produkcji, jedyny kontakt zawodowy z kinem, to rola Dyrektora budowy portu w serialu filmowym „Znaki szczególne" w reż. Romana Załuskiego (1976).

Ostatnim spektaklem jaki wyreżyserował, to węgierski dramat historyczny "Gościna" Gézy Páskándi'ego (1992), nawiązujący do dziejów sporów religijnych w XVI-wiecznym Siedmiogrodzie.

Nagrody i odznaczenia:
1969 - Wrocław - I Festiwal Teatrów Śląska i Opolszczyzny - nagroda za najlepsze przedstawienie polskiej sztuki współczesnej: "Wielki Bobby" Krzysztofa Gruszczyńskiego w Teatrze Śląskim im.Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach
1961 - Wrocław - II Wrocławski Festiwal Teatralny - nagroda za reżyserię przedstawienia "Kochankowie z Werony" Jarosława Iwaszkiewicza w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze
1962 - Wrocław - III Wrocławski Festiwal Teatralny - nagroda za reżyserię przedstawienia "Ryszard II" Williama Shakespeare'a w Lubuskim Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze; przedstawienie uznano za najlepsze na festiwalu
1962 - Złoty Krzyż Zasługi
1963 - Zasłużony Działacz Kultury
1963 - Nagroda ministra kultury i sztuki II stopnia zespołowa dla Teatru Ziemi Lubuskiej (Marek Okopiński i Stanisław Hebanowski) za działalność upowszechniającą sztukę teatralną
1963 - Zielona Góra - doroczna nagroda redakcji "Nadodrza" za zasługi w rozwoju kultury polskiej na środkowym Nadodrzu
1963 - Kalisz - III KST - nagroda za inscenizację i reżyserię przedstawień: "Wyzwolenie" Stanisława Wyspiańskiego i "Zejście aktora" Ghelderodego w Lubuskim T. w Zielonej Górze oraz nagroda zespołowa za najlepsze przedstawienia festiwalu
1964 - Wrocław - V FPSW - nagroda za inscenizację przedstawienia "Kordian i cham" Leona Kruczkowskiego w Teatrze Polskim w Poznaniu
1965 - Kalisz - V KST - nagroda za reżyserię przedstawienia "Dziecinni kochankowie" Crommelyncka w Teatrach Dramatycznych w Poznaniu
1966 - Kalisz - VI KST - II nagroda za przedstawienie "Marchołta"
1966 - Odznaka za zasługi dla Ziemi Lubuskiej
1969 - Gdańsk - Order Stańczyka za reżyserię przedstawienia "Rzecz listopadowa" Ernesta Brylla w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1969 - Toruń - XI FTPP - wyróżnienie za reżyserię przedstawienia "Kordian" Juliusza Słowackiego w Teatrze im.Wilama Horzycy w Toruniu
1970 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1972 - Nagroda Klubu Krytyki Teatralnej SDP im. Boya za kierwonictwo artystyczne Teatru Wybrzeże
1973 - Gdańsk - Nagroda Widzów im.Iwo Galla dla najlepszego reżysera roku 1972 oraz nagroda za najlepsze przedstawienie roku 1972 "Burzę" Shakepseare'a w Teatrze "Wybrzeże" w Gdańsku
1973 - Nagroda im.Boya
1977 - Toruń - Złota Kareta - nagroda w plebiscycie czytelników "Nowości" za reżyserię przedstawienia "Horoskop" Jerzego Surdykowskiego w Teatrze im.Wilama Horzycy w Toruniu
1977 - Zasłużony dla województwa toruńskiego
1980 - Wyróżnienie za reżyserię przedstawienia "Gniazdo głuszca" Wiktora Rozowa w Teatrze im.Wilama Horzycy w Toruniu
1980 - Toruń - XXII FTPP - nagroda za reżyserię przedstawienia "Pani Wdzięczny Strumyk" Hsiunga w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu
1982 - Toruń - XXIV FTPP - Nagroda MKiS za realizację polskiej sztuki współczesnej "Ułani" Jarosława Marka Rymkiewicza w Teatrze im.Wilama Horzycy w Toruniu
1983 - Nagroda MKiS II stopnia za osiągnięcia w twórczości reżyserskiej i kierowaniu teatrem
1983 - Toruń - XXV FTPP - nagroda za reżyserię przedstawienia "Don Juan wraca z wojny" Odona von Horvatha w Teatrze im.Wilama Horzycy w Toruniu
1985 - Nagroda tygodnika "Przyjaźń" "za wielokrotne konsekwentne realizowanie na scenach polskich szczególnie wartościowych literacko i problemowo sztuk współczesnych"
1986 - Nagroda im. W. Wasilewskiej za działalność służącą umacnianiu przyjaźni pomiędzy Polską a ZSRR oraz krzewieniu wiedzy o Kraju Rad
1986 - Medal z okazji 40-lecia Teatru Wybrzeże
1986 - Pamiątkowy medal z okazji XL-lecia Teatru Wybrzeże

Źródło: Wikipedia, Regiopedia, E-teatr, FilmPolski, Culture.pl

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
25 sierpnia 2021
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Portrety
Marek Okopiński
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...