Matka czy hiena?

"Utwór o Matce i Ojczyźnie" - Teatr Współczesny w Szczecinie

Spektakl rozgrywa się w "Malarni", co (przynajmniej w moim przypadku) potęguje wrażenia. Aktorzy na małej scenie nawiązują bezpośredni kontakt wzrokowy z widownią, z każdym z osobna, co sprawia, że zdajemy się czuć to samo co oni i wydaje się nam, że nie jesteśmy po tej drugiej stronie, tylko w środku, w samym centrum zdarzeń.

„Utwór o matce i ojczyźnie” wykorzystuje performance Mateusza Felsmanna pt. „Portrety ojców” oraz kulturowy obraz matki. Tym razem burzy jednak mit o matce jako opiekunce, rodzicielce, która dla swojego dziecka jest w stanie poświęcić wszystko. Ponadto autorka sztuki, Bożena Keff, sprzeciwia się powszechnemu przekonaniu, że matce należy się szacunek i miłość mimo wszystko. Przedstawienie jest swoistym studium tyranii. 

Matka, pozostająca sama „w czterech ścianach”, w desperacji wyolbrzymia swoje schorzenia, skutecznie zatruwając życie swojej córki i jej rodziny. Swymi pretensjami kierowanymi w stosunku do córki usiłuje podkreślić swój status w życiu latorośli, wpychając się na siłę w jej świat. Córka jest zmęczona wiecznym wysłuchiwaniem żali matki, historii jej życia, którą zna na pamięć oraz jej ciągłych narzekań, że jest przyczyną jej schorzeń oraz zmęczenia. Córka nie sili się już na szacunek, nie walczy z tym, że nie wypada czegoś powiedzieć. Nazywa matkę hieną. W dialogu między matką a córką nie ma miłości, zrozumienia, nie istnieje między nimi więź, ani ciepła i zażyła relacja, a słowa przesiąknięte wulgaryzmami wypowiadane są bez wahania i bez zająknięcia. 

Autorka sztuki krytykuje też Polskę za antysemityzm, hipokryzję, nieznajomość historii, a już na pewno brak rozumienia tej historii. Córka, wspominając ojca podkreśla, że zabił się, gdyż dźwięczały w nim słowa, że jest „żydowską komuną”. Chór (wideo) w sposób przejaskrawiony odgrywa scenki, w których obwinia się Żydów za wszystkie tragedie świata, za całe zło, które spotkało Polskę. Mimo że dialogi są wyolbrzymione, to nas nie śmieszą, wzbudzają zaś ironię i pogardę w stosunku do tego narodu. Wydaje nam się, że to wcale nie jest wymyślone, że my gdzieś już to słyszeliśmy. Wrażenie, jakie pozostawia po sobie spektakl okazuje się swoistym katharsis.

Okazuje się, że postawa córki, która kazała swojej matce „spierdalać”, oraz postawa Polaków w poczekalni u lekarza nie tylko nas bulwersuje, ale także okazuje się być zgodna z naszym sumieniem i uczuciami, które niekiedy nakazują nam zachować się dokładnie tak samo. Słysząc dodatkowo, że Polacy to „naród sklajstrowany mitem” chce się nawet przyznać córce rację i poparcie, wszak matka nie ma pojęcia o tym, że jej córka jest pisarką, nie interesuje jej czy jest szczęśliwa i co jest dla niej ważne. Zastanawia fakt, czy potępianie obecnego w tej epoce braku świętości, hierarchii i wartości nie jest słuszny. Okazuje się, że nie wzięło się to znikąd, nie była to jedynie potrzeba manifestacji buntu, lecz bunt sam w sobie, frustracja, która nie mogła już pomieścić się pod sumieniem i przykazaniami i w ten sposób znalazła swe ujście.

Ciekawa jestem tylko, czy powiedzenie matce, że jest przyzwoitym człowiekiem ma większy wydźwięk, niż tysiące obelg wypowiedzianych pod jej adresem wcześniej i czy jeden szczery uśmiech jest w stanie wywołać wybaczenie? Jaką desperatką jest Bożena Keff, autorka, która zdecydowała się ową frustrację z siebie wyrzucić? Może jednak warto byłoby pokonać przyczynę buntu? Może sam bunt tylko bunt jest w stanie zrodzić…?

Aleksandra Osojca
Dziennik Teatralny Szczecin
21 kwietnia 2010
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...