Odcienie seksualności

"Opowieści niemoralne" - według scen. Weroniki Murek i Jakuba Skrzywanka, reż. Jakub Skrzywanek, Teatr Powszechny w Warszawie

Spektakl w reżyserii Jakuba Skrzywanka składa się z trzech części, które tworzą osobne historie. Po powstałym w 2019 roku "Mein Kampf" w 2021 roku, również na deskach Teatru Powszechnego premierę miały "Opowieści niemoralne". Wedle idei "teatru zaangażowanego" sztuka nie pozostaje obojętna wobec przytoczonego przykładu przemocy, nierówności płciowych czy tematów tabu. To spektakl niewątpliwie ważny.

Pierwsza część to gorzka opowieść o losach rodziny - matki, córki i ojca. Młoda dziewczyna (w tej roli Natalia Lange) odkrywa swoją seksualność. Na nastoletnią dziewczynę napierają czynniki uprzykrzające odkrywanie własnego ciała i seksualności m.in. zamknięta postawa rodzicielska oraz terroryzowanie szkodliwymi informacjami na temat cielesności przez kościół chrześcijański. Demoniczny ksiądz (Grzegorz Falkowski) przekazuje jej toksyczne treści związane z kobiecym ciałem, wypytując ją przy tym o masturbacje i wszelkie "nieczyste" zachowania. Dziewczyna ma rzekomo odkryć zadowolenie z seksu jedynie w trakcie współżycia ze swoim mężem - wszystko za sprawą sakramentu małżeństwa. Tematykę aktu spaja scenografia - budynek mieszkalny o kształcie kościoła, w którym miejsce mają wszystkie "zamiatane pod dywan" i niewygodne zachowania całej rodziny.

Drugi akt jest bez wątpienia najsilniej angażujący emocjonalnie. Przetacza (ocenzurowany) gwałt, którego doświadczyła Samantha Geimer w wieku 13 lat, a jego sprawcą był Roman Polański w tych rolach Natalia Lange i Michał Czachor. Na scenie jest jeszcze jedna postać - Samantha przedstawiona z perspektywy czasu (w tej roli Maria Robaszkiewicz), jako kobieta żyjąca w cieniu owej zbrodni . Scenę gwałtu odtworzono na podstawie zeznań kobiety, z których poszczególne dialogi zostały wyświetlone ponad sceną i cytowane przez aktorów. Jako widownia jesteśmy świadkami przestępstwa, któremu jedynie możemy się przyglądać i analizować wszelkie mechanizmy, które zachodzą przy osądzie tego, co się wydarzyło. Do dnia dzisiejszego kwestionowana jest wina Romana Polańskiego. W obrzydliwy sposób zarzuca się ofierze rzekome wykorzystanie tego, co się wydarzyło w celu zyskania rozgłosu czy awansu w karierze. Jako absurdalny argument podkreśla się fakt, że dziewczyna nie była wówczas dziewicą.

Ostatnia część tryptyku to ukazanie miejsca na kształt Edenu, lecz nacechowanego erotyzmem, wyzwoleniem i brakiem zahamowań. Do krainy dociera jej nowy członek (w tej roli Arkadiusz Brykalski), z którym przeprowadzona jest wcześniejsza "wstępna" rozmowa. Po uzyskaniu informacji o jego życiu seksualnym oraz wszelkich doznaniach przechodzi do "ogrodu rozkoszy", w którym oswaja się z zastanym widokiem wijących się ciał i panującej atmosfery"wolnej miłości". To silnie rozerotyzowany powrót do natury.

Wśród wielowątkowości "Niemoralnych opowieści" wyróżniłabym trzy najbardziej wyraziste tematy. Przede wszystkim kwestie postrzegania kobiecej seksualności - nadal często sprowadzanej do pełnienia roli matki, żony i okazjonalnie kochanki (wedle zachcianek męża). Od najmłodszych lat patriarchat dyktował kobietom wyżej wymienione "zadania" do zrealizowania w życiu. Bohaterce pierwszego aktu wmawia się ciąże - urodzenie i wychowanie dziecka spowoduje, że dziewczyna będzie szczęśliwa i spełniona. Druga historia to opowieść o przestępstwie, którego doznała nastolatka. Wielokrotnie wmawiano jej, że sama tego chciała, że jej się podobało i nie protestowała. Są to słowa nie tylko samego oprawcy ale też społeczeństwa.

Historia tego przestępstwa została nagłośniona ze względu na pozycję społeczną sprawcy - znanego reżysera, "zasłaniającego się" traumatyczną przeszłością. Ostatni akt nawiązuje do wręcz naturalistycznej strony ludzkiego seksualności. Każda z tych odsłon miesza się ze sobą, a jednocześnie wyklucza czy podważa inne. To wielowątkowa opowieść o seksualności wraz z jej tematami tabu, traumami, zaburzeniami czy wyrządzoną nią przemocą.

Barbara Pawlak
Dziennik Teatralny Warszawa
17 lutego 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Portrety
Jakub Skrzywanek
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...