Piękny gniew – Młodzi w Nowym

Spektakl realizowano w ramach II edycji Laboratorium Nowego Teatru. Laboratorium jest dla młodych adeptów sztuki teatralnej płaszczyzną poszukiwań i przestrzenią ich swobodnej wypowiedzi. Cieszę się, że Młodzi dostają szansę by zabrać głos, a my możemy ich usłyszeć. Ich entuzjazm jest zaraźliwy, radość z bycia na scenie świeża i ożywcza. Są kreatywni i pełni pasji. Dobrze jest być wśród nich.

Grane 25 i 26 września przedstawienie było przede wszystkim intymną i osobistą opowieścią o człowieku we współczesnym Teatrze. Ciekawą, bo to temat tak oczywisty, a tak bardzo nieznany. Teatralny blichtr to nie wszystko, są jeszcze inne, ciemniejsze strony tego scenicznego świata. Jego niesprawiedliwość i okrucieństwo tłumaczymy specyfiką twórczości. Teatr to przestrzeń tworzenia i dzielenia się emocjami, ale również miejsce pracy ludzi. Czy za kulisami znikają i dezaktualizują się postulaty empatii i równości? Jak bardzo teatr jest zhierarchizowany i czy tak powinno być?

W Teatrze Nowym Proxima młodzi artyści wyśpiewali i wykrzyczeli wszystko to co uwiera ich we współczesnym Teatrze – okazuje się że jest tego sporo. Wiele spraw wymaga nagłośnienia i naprostowania. To było odważne. Może odrobinę szalone. Twórcy mówili o swoim środowisku, otwarcie je krytykując, a to bywa niebezpieczne... Postawili kilka pytań o tytułową przemoc oraz o granicę jej tolerancji. Jak łatwo jest nam bagatelizować psychiczne lub fizyczne znęcanie się jeśli zostanie ono uznane za element procesu artystycznego? Czy nie machniemy ręką na doniesienia o przemocy kiedy dotyczyć one będą ulubionego twórcy? W końcu, dlaczego sceptycznie podchodzimy do relacji ofiar, a tak bardzo niedowierzamy w winę potencjalnych sprawców?

Twórcy spektaklu to głównie absolwenci szkół teatralnych. Poznaliśmy ich historie. Oni sami opowiedzieli je widzom, mówiąc o sobie i o swoich scenicznych ścieżkach. Przemierzone szlaki to chwile gorzkiego zwątpienia, niewiary w siebie i walki o zachowanie motywacji. Również w ich artystycznych poszukiwaniach nie zabrakło wątków przemocy i nadużywania autorytetu. Nie chcieli mówić jednak tylko o sobie. Zagrali sobą i swoimi doświadczeniami, żeby rzucić nowe światło na szersze spektrum podobnych przypadków. Jak mówili w teaserach swojego przedstawienia - Temat przemocy, który poruszamy w spektaklu, wynika z naszych długich obserwacji dotyczących tego, co dzieje się w teatrze. Asystujemy reżyserom, przychodzimy na próby, znamy środowisko.

Na scenie zabrzmiał gniew Młodych. Słowami pięciu autorskich piosenek podzieli się swoją frustracją i złością. Nikt z nich nie jest profesjonalnym muzykiem, ale czy to powód by nie wystąpić w takiej roli? Widzów zaproszono na koncert punkowej muzyki, którego członkami byli twórcy przedstawienia. Brawurowo swoją rolę wokalistki odegrała Karolina Szczypek – momentami na myśl przywodząc wściekłą Marię Peszek. W przerwach pomiędzy utworami przenosiliśmy się w przyszłość za sprawą rzucanych w tle sceny obrazów. Oglądaliśmy na nich nieustępliwego teatrologa – w tym charakterze Andrzej Błażewicz, którego zabrakło pośród innych na scenie. Widzieliśmy jego próby dotarcia do prawdy o członkach zespołu występującego w 2020 roku. Dla wątku teatrologa sceniczne wydarzenia były jedynie retrospekcją, dla artystów/muzyków poszukiwania młodego naukowca smutną przepowiednią. W roku 2022 o zbuntowanych twórcach, którzy odważnie i bezprecedensowo wyznawali prawdę o swoim środowisku, nikt już nie słyszał. Informacje o ich twórczości były bardzo efemeryczne, a powrót do wydarzeń z przeszłości nie przez wszystkich mile widziany.

Przedstawienie miało bardzo osobisty wymiar nie dlatego, że artyści dzielą się własnymi historiami, ale dlatego, że dzielą się z widzami skrawkami nieznanego świata. Widz teatralny zwykł żyć w zachwycie tym co ogląda na scenie, podziwiając niedostępne dla niego sfery, w których poruszają się artyści. Od młodych adeptów sztuki dowiedzieliśmy się o mrocznej stronie twórczego procesu.

Grane w Nowym Teatrze w Krakowie przedstawienie należy zapewne do moralizatorskiego nurtu w Teatrze. Jest jednak nietypowe. W tym przypadku puenta nie była kierowana do widzów, lecz do artystów, którzy Teatr tworzą.

Gratuluję twórcom odwagi. Byłem świadkiem ich autentycznego entuzjazmu oraz twórczości pełnej pasji. Dzięki ich namacalnemu zaangażowaniu ta przejmująca, bo obciążona realnym problem wypowiedź, potrafi być również lekka i zabawna.

Warto zwrócić uwagę na imiona i nazwiska twórców krakowskiego przedstawienia. Jestem przekonany, że wielokrotnie jeszcze o nich usłyszymy.