Plany na sezon 2015/2016

Nowe projekty, ale też kontynuacja i rozwój obecnych działań, będą priorytetami Instytutu w nadchodzącym sezonie. Szczególną uwagę poświęcimy konkursom mającym wyłonić nową jakość teatralną, ambitnym projektom naukowo-wydawniczym, finałom dużych konkursów - jak "Klasyka Żywa" - czy działaniom z obszaru pedagogiki teatru.

Konkursy i programy

Wraz z końcem czerwca ogłoszony został program "Placówka" - konkurs na projekt teatralny, którego celem jest umożliwienie indywidualnym artystom i grupom twórczym prowadzenia poszukiwań nad nowymi formami i językiem teatralnym. Efektem ma być stworzenie nowej jakości teatralnej czy performatywnej o awangardowym charakterze. Ideą "Placówka" nawiązuje do tradycji polskiego teatru eksperymentalnego, który w XX wieku przyniósł wiele docenianych na świecie osiągnięć. Konkurs dedykowany jest tym, którzy - wedle słów Jerzego Grotowskiego, "jeszcze nie są mistrzami".

- O "Placówce" myślimy jako o wysuniętym posterunku, który tak jak awangarda, czyli przednia straż, wytycza nowe kierunki i rozpoznaje nowe sytuacje - podkreśla dyrektor IT ds. programowych prof. Dariusz Kosiński. Zgłoszenia propozycji projektowych przyjmowane są do 30 września.

***

Nową inicjatywą jest Konkurs im. Jana Dormana skierowany do teatrów, samorządowych instytucji kultury oraz organizacji pozarządowych. Jest to konkurs na produkcję i eksploatację spektaklu dla dzieci i/lub młodzieży, który będzie prezentowany w placówkach oświatowych wraz z towarzyszącymi mu działaniami edukacyjnymi. Jego patronem jest Jan Dorman - wybitny twórca polskiego teatru, reżyser i pedagog, wieloletni dyrektor Teatru Dzieci Zagłębia w Będzinie. Propozycje spektakli można zgłaszać do 15 września, a dofinansowane będą musiały powstać do końca roku kalendarzowego. Kluczowa w ocenie wniosków jest interaktywność oraz współpraca ze szkołami.

***

Sezon 2015/2016 to nie tylko nowe konkursy, ale też kolejne edycje już istniejących. Na początku listopada podczas festiwalu "Nówka Sztuka - dramaty współczesnej Polski" zapoznamy się ze spektaklami nagrodzonymi w ostatniej, 21. edycji Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej: "Ony" Marty Guśniowskiej w reż. Daniela Adamczyka (Czytelni Dramatu z Lublina) oraz "Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian" Ziemowita Szczerka w reż. Remigiusza Brzyka (Teatr im. Osterwy w Lublinie). Zagra także nagrodzony w Konkursie za muzykę zespół Chłopcy kontra Basia. Regulamin 22. edycji ogłoszony zostanie na początku października, zaś w listopadzie swoją pracę rozpocznie nowa Komisja Artystyczna.

***

Po wielkim jesiennym finale - 28 listopada - trwający od 2013 roku Konkurs "Klasyka Żywa" zaistnieje w nowej odsłonie. Popularyzacji osiągnięć najmłodszych adeptów polskiej wiedzy o teatrze i propagowaniu nowych metod i tematów służy zaś "Konkurs na najlepszą pracę magisterską". Prace obronione w roku akademickim 2014/2015 należy zgłaszać do końca października, a laureaci ogłoszeni zostaną jak zwykle w Międzynarodowy Dzień Teatru 27 marca.

Wykłady, wydawnictwa, nowe pismo

W dniach 27-29 września naukową działalność Instytutu zainaugurujemy poza jego siedzibą, w Bydgoszczy, podczas konferencji organizowanej w ramach II Zjazdu Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych "Gdzie jest teatr?". Konferencję przygotowujemy we współpracy z Teatrem Polskim im. Hieronima Konieczki. Podsumuje ona trwające przez cały 2015 - rok teatru publicznego - debaty na temat współczesnych zadań społecznych i artystycznych teatru w Polsce. O tym, w jakim miejscu znajduje się polski teatr, opowiedzą nie tylko wybitni polscy naukowcy - jak Wojciech Dudzik, Małgorzata Leyko czy Joanna Krakowska - ale także goście z zagranicy: Paul Allain (Wielka Brytania), Marina Fabbri (Włochy), Koichi Kuyama (Japonia), Martynas Petrikas (Litwa) zaproszeni na poprzedzające zjazd międzynarodowe spotkanie Polska New Theatre. Podczas konferencji swoją premierę będzie miał "Polish Theatre Journal" - internetowe, anglojęzyczne, naukowe czasopismo poświęcone współczesnemu polskiemu teatrowi i performansowi. Pierwszy numer - "Polityczność teatru" - pojawi się w sieci pod adresem www.polishtheatrejournal.com. Kolejny - "Teatr i społeczeństwo" - powinien być dostępny na przełomie roku.

***

Po sukcesie projektu "Teatr Publiczny. Przedstawienia 1765-2015" od października do stycznia zapraszamy na nowy cykl odbywających się raz w miesiącu wykładów. Tym razem poprowadzi je dr Dorota Sajewska z IKP UW, a ich wspólnym tematem będzie "Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru Wielkiej Wojny". Punktem wyjścia do opowieści o teatrze Wielkiej Wojny będą uwikłane w wydarzenia geopolityczne biografie intelektualistów, artystów, żołnierzy i rewolucjonistów. Badaczka, poddając je krytycznej analizie, spróbuje zaproponować projekt antropologii, ufundowany na doświadczeniu Wielkiej Wojny i zapisany w formule teatru nowoczesnego. Wykłady zapowiadają książkę Doroty Sajewskiej, którą w 2016 roku zainaugurowana zostanie seria wydawnicza Nowa Biblioteka Instytutu Teatralnego.

***

W sezonie 2015/2016 ruszy też kolejna edycja programu "Nikt mnie nie zna", którego celem jest ożywienie naukowego i twórczego zainteresowania zapomnianą lub słabo obecną w praktyce interpretacyjnej i scenicznej dramaturgią polską. Jej bohaterem w sezonie 2014/2015 był Aleksander Fredro, w nadchodzącym swoją uwagę skierujemy ku Stanisławowi Wyspiańskiemu. Efektem będzie cykl czytań scenicznych przygotowanych przez reżyserów młodego i średniego pokolenia, a także tom zbiorowy, zawierający teksty przygotowane na otwierającą projekt konferencję i powstałe w czasie pracy nad czytaniami. Konferencja "Wyspiański niekanoniczny" odbędzie się w dniach 7-8 grudnia w Instytucie Teatralnym.

***

W 2016 zaprezentujemy pierwsze efekty programu badawczego i edytorskiego "HyPaTia", służącego pozyskaniu wiedzy i przywróceniu pamięci o autorkach, reżyserkach i twórczyniach polskiego teatru w XX wieku, nieuznawanych dotąd za pierwszoplanowe czy wręcz pomijanych w dotychczasowych syntezach i historiach teatru. Podsumują go trzy publikacje: wstęp do nowej historii polskiego teatru XX i XXI wieku, antologia tekstów dramatycznych w opracowaniu krytycznym oraz antologia tekstów teoretycznych uwzględniająca specyfikę kobiecej perspektywy.

***

Wydawnictwo Instytutu Teatralnego zaplanowało też interesujące publikacje. Wśród nich "Polityka społeczna RP. Faktomontaże Leona Schillera" pod redakcją Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej - w książce oprócz opracowań historyczno-teatralnych także polskie pierwodruki dramatów "Cjankali" Friedricha Wolfa, "Krzyczcie, Chiny!" Siergieja Trietiakowa i fragmenty faktomontażu Aleksandra Wata "Polityka społeczna RP". We współpracy z Krytyką Polityczną przygotowujemy "Golgota Piknik Polska. Sztuka - religia - demokracja" (red. Agata Adamiecka-Sitek, Iwona Kurz). Uwadze polecamy także tomy pokonferencyjne "Fredro. Nikt mnie nie zna" i "1968/PRL/Teatr", autobiografię Wojciecha Krukowskiego i tom poświęcony spektaklom Akademii Ruchu - obie pod redakcją Tomasza Platy oraz album fotografii teatralnej Magdaleny Hueckel pt. "Hueckel/Teatr".

Finał obchodów 250-lecia teatru publicznego w Polsce

Jesienne obchody zainaugurują wernisaże teatralnych murali - we wrześniu według projektu Karola Zydora w Gorzowie Wielkopolskim, a w Bydgoszczy (27 września) i Słupsku (1 października) Jakuba Woynarowskiego. Towarzyszyć im będą otwarte spacery teatralne, dzięki którym mieszkańcy największych miast w Polsce będą mogli poznać dzieje polskiego teatru publicznego i odnieść je do lokalnej historii własnego miasta. Zaprosimy między innymi na autorską trasę Joanny Szczepkowskiej, spacer śladami Jerzego Grzegorzewskiego czy Tadeusza Łomnickiego i przedwojennych kabaretów, odkrywanie śladów Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Szczegółowe informacje na temat spacerów będą dostępne na stronie: [patrz link poniżej].

***

Do końca września zarówno zawodowi fotograficy, absolwenci wyższych szkół artystycznych, jak i amatorzy, mogą zgłaszać swoje prace na Konkurs Fotografii Teatralnej. W listopadzie międzynarodowe jury pod przewodnictwem prof. Dariusza Kosińskiego wyłoni teatralne zdjęcie sezonu 2014/15 i zestaw zdjęć z wybranej premiery. W obu kategoriach za zdobycie I miejsca zostaną przyznane nagrody finansowe w wysokości 20 tys. zł. Wyróżnione zdjęcia zaprezentowane zostaną w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich w Warszawie i w Instytucie Teatralnym. "Celem konkursu jest propagowanie sztuki fotografowania teatru oraz prezentacja fotografii nie tylko jako formy dokumentowania procesu pracy teatralnej, ale także jako autonomicznego dzieła konkretnych artystów" - tłumaczy Agnieszka Kubaś, koordynatorka konkursu.

***

Jubileusz teatru publicznego zaistnieje także w przestrzeni wirtualnej. Wraz z Google Cultural Institute pracujemy nad kolejnymi wystawami: o Helenie Modrzejewskiej oraz o plakacie teatralnym. Do końca roku udostępniona zostanie w domenie publicznej Elektroniczna Encyklopedia Teatru Polskiego - "publikacja", która połączy w sobie elementy dedykowanego portalu wiedzy, profesjonalnego networku i systemów bazodanowych.

***

Wielki finał 250-lecia teatru publicznego w Polsce odbędzie się w listopadzie, podczas rozstrzygnięcia Konkursu "Klasyka Żywa". 28 listopada ogłoszone zostaną wyniki konkursu inscenizacji i przyznane nagrody: główna im. Wojciecha Bogusławskiego na realizację wybranej pozycji repertuarowej, nagrody indywidualne w wybranych przez Jury kategoriach sztuki teatru oraz nagroda im. Stanisława Hebanowskiego za najciekawsze odkrycie repertuarowe. Tego dnia wszystkie teatry, które zgłosiły się do konkursu inscenizacji, zagrają na swoich scenach wybrane przedstawienia z klasycznego repertuaru.

Pedagogika Teatru w akcji

W dniach 21-27 września 2015 odbędzie się seria spotkań pod hasłem "Tydzień z Teatroteką Szkolną", podczas których zaprezentowany zostanie portal przygotowany przez Dział Pedagogiki Teatru zachęcający nauczycieli do wykorzystywania metod pedagogiczno-teatralnych na lekcjach oraz w ramach zajęć pozalekcyjnych. Portal zawiera materiały edukacyjne, między innymi konspekty zajęć, podzielone według grup wiekowych, materiały audiowizualne oraz aktualności związane z edukacją teatralną w Polsce. "Tydzień z Teatroteką Szkolną" odbędzie się w 6 miastach: Krakowie, Białymstoku, Szczecinie, Gdańsku, Poznaniu i Warszawie. Szczegóły i zapisy: [patrz link poniżej].

***

Wraz z początkiem października wystartują współorganizowane z IKP UW studia podyplomowe Pedagogika Teatru. Program studiów powstał z inspiracji polskimi doświadczeniami teatru społecznego i edukacji teatralnej oraz niemiecką pedagogiką teatru. Wypełniają go zajęcia poświęcone analizom kultury i teatru, warsztaty teatralne oraz zajęcia wprowadzające w kontekst pracy z różnymi grupami uczestników. Zapraszamy na nie artystów, nauczycieli, pracowników teatrów i animatorów kultury. Rekrutacja na studia potrwa do 20 września. Szczegółowe informacje o studiach i rekrutacji znaleźć można na stronie [patrz link poniżej].

Kontynuacje

Sezon 2015/2016 to także kontynuacje zapoczątkowanych w poprzednim sezonie programów. Tempa nabiera 7. edycja "Teatru Polska". Z początkiem września w trasę ruszają kolejne z 18 tegorocznych tytułów. Są wśród nich między innymi "Męczennicy" Grzegorza Jarzyny z TR Warszawa z Justyną Wasilewską, Dawidem Ogrodnikiem i Cezarym Kosińskim w głównych rolach, czy spektakl "Tata ma kota" (albo "Poczytaj mi tato") z Janem Nowickim i Przemysławem Sadowskim. Do 5 grudnia mieszkańcy 87 miejscowości zobaczą ponad 170 pokazów.

***

Nowe odsłony będą miały "stałe", cieszące się popularnością cykle Instytutu: projekt kuratorski Zofii Dworakowskiej "Mów za siebie", prezentujący grupy teatralne i projekty offowe z całej Polski, "Teatroteka" - cykl ekranizacji polskiej młodej dramaturgii teatralnej przygotowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, "25/250" - współorganizowana przez Fundację Teatru Myśli Obywatelskiej im. Zygmunta Hübnera prezentacja wybranych spektakli Teatru Telewizji. Krytyk teatralny i dziennikarz RDC Mike Urbaniak wciąż będzie rozmawiał z wybitnymi artystami teatru, ludźmi różnych specjalności i zawodów w ramach spotkań "Moja historia". Wiosną, na przełomie marca i kwietnia, po raz siódmy wystartuje organizowana z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru akcja "Dotknij teatru!", której celem jest stworzenie możliwości twórczego spotkania artystów i widzów. Będziemy kontynuować stałe programy, służące upowszechnianiu teatru w małych miejscowościach i będące wizytówką Instytutu: "Lato w teatrze" oraz "Teatr Polska".