Po Konfrontacjach Teatralnych

Zaczęło się od remiksów. Czyli teatralnych fotomontaży, odnoszących się do wielkich postaci polskiego teatru. Z kilku propozycji wybrałem spektakl Mikołaja Mikołajczyka "Remix: Tomaszewski" złożony z archiwalnych nagrań, zdjęć, wypowiedzi wybitnego tancerza, twórcy "Pantomimy Wrocławskiej".

Mikołajczyk pracował z Tomaszewskim przez rok, przyjaźnił się przez lata. Zatańczył nago, w nagości i zmęczeniu tańcem ofiarował się widowni. Z jednej strony z zdumionej, z drugiej wzruszonej. Zdumionej nagością na wyciągniecie ręki, wzruszonej przesłaniem, że mimo porażek i katastrof człowiek zdobywa doświadczenia i wiedzę, które bogacą i wzmacniają.

Nagości na festiwalu było więcej - w "Lodzie" Janusza Opryńskiego dyskretnie, w "Low Pieces", spektaklu, który sprzedał się najlepiej - obficie. Znak czasu?

Doskonale wypadły na konfrontacjach dwa lubelskie spektakle. Leszek Mądzik zachwycił delikatnością w spektaklu "Lustro", portretując w swoim teatrze światła i ciemności postać Brunona Schulza. Mądzik ożywił niepozorną postać drohobyckiego nauczyciela, oszczędnie pokazując emocje, namiętności, pożądania i niespełnienia.

Janusz Opryński w za długim, trwającym blisko cztery godziny "Lodzie" (co zmusiło część widzów do rezygnacji z drugiej części) rzucił na kolna tych, co zostali - dwoma obłędnie pięknymi scenami o niespełnionej miłości i poszukiwaniu kontaktu z ojcem, którego nie da się odnaleźć.

Bo nie da się cofnąć do czasu dzieciństwa i nadrobić straconych chwil. W finale, odwołującym się do "Wielkiej Improwizacji" i scen ze spektaklu Jerzego Grotowskiego "Apocalypsis cum figuris" - Opryński pyta o niespełnienie w poszukiwaniu Boga.

Najwięcej energii, przeżyć, emocji i spraw do przemyślenia dał lubelskiej publiczności spektakl Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego "O dobru" Teatru im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. Twórcy zrekonstruowali na scenie ostatni koncert zmarłej tragicznie Amy Winehouse.

Zderzenie zdezorientowanej, bezradnej, zagubionej Amy z okrutną machiną przemysłu muzycznego zostało nałożone na zderzenie pasji i poszukiwań aktorów prowincjonalnych teatrów z obojętnością urzędników od kultury, zasłaniających się regułami wolnego rynku. Wielki szacunek za wybór tego spektaklu na Konfrontacje Teatralne.

Długo nie zapomnę o przedstawieniu Pawła Łysaka "Popiełuszko" Teatru Polskiego im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy. Odważnym, mądrym, bezstronnym, które pokazuje odwagę ks. Jerzego Popiełuszki oraz jego samotność. Samotność księdza, zostawionego w walce przez swoich kościelnych przełożonych.

W spektaklu zamordowany ksiądz wraca z zaświatów, twórcy dokonują rekonstrukcji działań funkcjonariuszy, którzy go zabili - i zwierzchników w parafii i kurii, którzy udzielali księdzu ostrych reprymend, w końcu "umyli" ręce. Niepostrzeżenie, drugim bohaterem spektakl stał się ksiądz Glemp, polityk w sutannie, który chcąc ocalić Popiełuszkę, proponował mu wyjazd do Rzymu na studia. Bolesny temat, bolesny, ale uczciwy spektakl, który zdążył podzielić Polaków.

W pamięci zostanie także najnowszy spektakl legendarnego Teatru ósmego Dnia z Poznania "Do władzy wielkiej i sprawiedliwej". Bardzo oszczędny, krótki, wyzbyty z emocji i uniesień portret współczesnych Polaków - zderzył współczesne donosy z donosami z czasów niemieckiej okupacji. Czwórka aktorów beznamiętnie czyta donosy z okresu wojny i dzisiejsze anonimy do Urzędu Skarbowego. I udowadnia, że zawiść jest częścią polskiej natury, a donosicielstwo - ponadczasowe.

Na finał w hali Targów Lublin (która świetnie sprawdziła się w roli sali nowoczesnej, industrialnej przestrzeni teatralnej) Teatr Muzyczny Heinera Goebbelsa oraz Carmina Slovenica obdarował widzów energetycznym widowiskiem "When the mountain changed it's clothing".

Energia 35 dziewcząt, elementy oratorium, świetne światła, choreografia i kostiumy prowadziły ku pełnemu zadumy przesłaniu, że młodość przechodzi w kobiecość, kobiecość w dojrzałość, dojrzałość w śmierć i tego porządku świata - w którym erotyzm jest pragnieniem życia sięgającym aż po śmierć - nie da się odwrócić.