Poetycka kondensacja

„Wszyscy o nas mówią" - aut. Patrycja Sikora - Biblioteka Poezji Współczesnej (WBPiCAK)

Niepozorna książeczka (kieszonkowy format) z czarno-białą postacią kobiecą na okładce. Jakby wyrzeźbioną, wynurzającą się z bujnej zieleni. Wokół niej widoczny napis „Wszyscy o nas mówią" oraz małe imię i nazwisko: Patrycja Sikora. Jeszcze może tego nie wiemy, ale po przeczytaniu pierwszych słów orientujemy się, że będzie to rzecz poetycko zdecydowanie niestandardowa.

Tom podzielony jest na trzy części – mamy „Prolog: middlesex", „Ekspozycję: les i pół, bejbi" oraz „Epilog: poboczne". Każda z nich dotyczy „wariacji" na temat płci. Temat z jednej strony uniwersalny, ponieważ w XXI wieku nie powinien już (teoretycznie) nikogo dziwić, a z drugiej – niezwykle osobisty. Poetka nie jest debiutantką: ma już na swoim koncie nie tylko debiut, ale i antologie wierszy. Doskonale zdaje więc sobie sprawę z siły oddziaływania poezji oraz tego, jak pojemną formą jest właśnie forma poetycka.

We „Wszyscy o nas mówią" znajdziemy krótkie, skondensowane formy. Do interpunkcji autorka ma podejście raczej luźne, ponieważ w utworach nie znajdziemy dużych liter, ale znaki przestankowe będą się zdarzały. Wewnątrz nie znajdziemy też żadnych ilustracji ani zdjęć – zostajemy sam na sam z poezją.

Ta poezja natomiast zabiera nas do przedziwnej, fascynującej krainy. Kiedy czytamy (w otwierającym tom wierszu „kim jest ta dziewczyna") „obiecuję karmić cię paprotnikami, moje leśne okapi" od razu zanurzamy się w las, który jest miejscem fantastycznie bezpiecznym. Jest to ciekawe, ponieważ zawsze miałam wrażenie, że las w kulturze jest miejscem śmierci: do lasu przyjeżdża się w kryminałach zakopać zwłoki, w lasach dochodziło do masowych rozstrzelań, nawet w serii o Harry'm Potterze mamy Zakazany Las jako miejsce, gdzie można nawet stracić życie.

Nie jest jednak do końca tak sympatycznie, ponieważ w „klasycznym martwym ciągu" czytamy „neon (...) pulsuje/ jak pięści tych chłopaków (...)". Tu mamy już poczucie zagrożenia, a następnie dowiadujemy się, że „szersza perspektywa jest tylko z drona" („straty zależą od gatunku agrofagów"). Na co dzień skupiamy się na szczegółach, które znikają w panoramie – ta ujawnia też kontekst istnienia szczegółów. Wiersz „afty" opowiada o tym, jakby bardzo dużo działo się u podmiotu lirycznego podskórnie. Obserwujemy to jednak tylko dzięki niuansom, zauważalnym w ciele, które ujawnia emocje – „dyszę: tak działa wiersz o tobie".

W całym tomie olbrzymią rolę odgrywa cielesność oraz procesy, zachodzące w organizmie. Wiersze Sikory przypominają trochę prozę poetycką Bruno Schulza: procesy, które możemy zaobserwować w przyrodzie, nabierają w opisie charakteru erotycznego. U poetki dużo przeczytamy też o substancjach, wydostających się ze szczelin w ciele. Wszystko ma służyć określonemu celowi, tak jak kobieta ma narzuconą rolę w społeczeństwie: „(...) powinnam/ być tylko zlęknioną dziewczynką/ z określoną funkcjonalnością". Jeśli chodzi o samą formę, to we „Wszyscy o nas mówią" znajdziemy sporo wymagających słów (np. stosina, agrofagi, handpoke, biotop, jamby), przez co ta poezja przypomina nieco neologizmy w utworach Bolesława Leśmiana. Choć inny niż u Leśmiana jest charakter użytych stwierdzeń, to zatrzymują one odbiorcę i skłaniają do zastanowienia nad ich znaczeniem, sprawdzenia go.

Podmiot liryczny przekazuje, że życie ludzkie jest tożsame z rytmem przyrody, która działa od zawsze w ten sam sposób: „dołączam do stada" (z wiersza „najpopularniejsze zdjęcie na stocku"). Jednocześnie najdłuższym utworem w tomie („otóż, kurwa, nie") formułuje swoisty manifest, dotyczący kobiet – „ubij ze mną ścieżki i dukty, które poprowadzą wędrowczynie do domu./ spytaj, co u mnie i dlaczego piszę o przemocy (...)". Natomiast utwór „dance floor" może być nawiązaniem do filmu „A potem tańczyliśmy" w reż. Levana Akina o odkrywaniu swojej prawdziwej tożsamości i życiu z nią w zgodzie wbrew wszystkiemu.

Ostatnia część tomu („Epilog: poboczne") to jakby smutna diagnoza, stwierdzenie faktów. Można odnieść wrażenie, że to takie właśnie zapiski na marginesie. Są to czasem jednowersowe nawet zapisy, wyrzucanie z siebie słów. Pasują jednak nadal do całości, w której (głównie) lapidarne formy mają przeprowadzić nas przez cielesność, pojmowaną jednak nie wprost. Podmiot liryczny jest u Patrycji Sikory jakby uwikłany w cielesność niewypowiedzianą. Uwiera go/ją fakt istnienia ciała, które (zdefiniowane kulturowo) niemal przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu. Społeczeństwo wciąż chce wkładać je w ramy.

Wykorzystana na okładce ilustracja Natalii Polasik sugeruje poezję kobiecą, o cielesnym charakterze. Całość jednak ubrana jest w metaforę – delikatna okładka jest trochę myląca. Podmiot męczy się trochę, obserwuje procesy, zauważa zachodzące zmiany i ich organiczność. Wszystko „ocieka sokami", działa na wyobraźnię odbiorcy, choć jednocześnie nie jest (nie powinno być) niczym nadzwyczajnym. Jako ludzie (gatunek ludzki) jesteśmy też przecież wplątani w swoistą „bioróżnorodność", która nie powinna być postrzegana jako anomalia.

Warto sięgnąć po ten krótki (niecałe 40 stron), estetycznie wydany tomik Patrycji Sikory i zastanowić się: dlaczego właściwie „Wszyscy o nas mówią"?

Joanna Marcinkowska
Dziennik Teatralny Zielona Góra
6 kwietnia 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Portrety
Patrycja Sikora
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...