Polska rozregulowana, czyli Klata w wersji light

"Szajba" - reż: Jan Klata - Teatr Polski we Wrocławiu

Świat, który na bazie dramatu Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk powołał do życia Jan Klata, to krzywe zwierciadło polskości, mało zabawna diagnoza społeczeństwa myślącego schematami popkultury.

Bohaterowie "Szajby" to postaci dalekie od ideałów i norm kreowanych przez media. Mister Ble (Wojciech Ziemiański) - dożywotni premier rządzący IV RP to nie dostojny mąż stanu, ale odrażający pięćdziesięciolatek, wzbudzający antypatię każdym ruchem i słowem. Zamiast zajmować się interesem kraju, woli "obrzucać go gospodarskim okiem" i napawać się swoją funkcją. Jego żona Wiktoria (Kinga Preis) - główna bohaterka spektaklu - to średnio rozgarnięta Polka około trzydziestki, próbująca odnaleźć siebie i marząca o życiu u boku pięknego i niebezpiecznego kujawskiego terrorysty 99 Groszy. Nie znosi życia u boku swojego męża, który traktuje ją przedmiotowo, a jej jedynymi przyjaciółmi są trzy perwersyjne duchy: Dziwka (Anna Ilczuk), Charlie (Bartosz Porczyk) i John (Rafał Kronenberger). Gdy szahidzi znad Brdy żądają odłączenia Kujaw od reszty Polski, do akcji wkracza Teofil Guma (Mirosław Haniszewski) - połączenie wiejskiego szeryfa i głównego bohatera filmu "Matrix". 

Małgorzata Sikorska-Miszczuk w swoim dramacie pokazuje polską rzeczywistość w sposób do granic absurdalny: ośmiesza narodowe stereotypy, zaufanie do telewizyjnych autorytetów (pojawia się tu sam prof. Bralczyk - Edwin Petrykat), nasze przeświadczenie o własnym heroizmie, które jawi się w postaci sentymentalnego bełkotu. Jan Klata cały jej świat umieszcza w szklarni wypełnionej rośliną, która przypomina rzepak, czyniąc z niej przestrzeń uniwersalną - to zarówno wnętrze domu państwa Ble, wnętrze komisariatu, jak i pole minowe, na którym z miłości do Kujaw giną dzieci-samobójcy. Reżyser, nie ingerując w tekst Sikorskiej-Miszczuk, doprawia go swoimi znakami charakterystycznymi: używa cytatów popkultury, nie dba o konwenanse i dobry smak, polemizuje ze świętościami. 

"Szajba" to spektakl zrealizowany z estetyczną konsekwencją, przemyślany w najdrobniejszym szczególe, świetnie zagrany (prym wiedzie Kinga Preis w roli Wiktorii, w epizodach świetne okazuje się trio duchów: Ilczuk-Porczyk-Kronenberger, śmieszy Mirosław Haniszewski jako Teofil Guma). Skąd niedosyt? Klata sięgnął po tekst, który pod warstwą farsy ma w sobie duży ładunek nieprzyjemnej prawdy o dzisiejszych Polakach. Reżyserowi tylko w nielicznych scenach udaje się przebić przez skorupę serialowych dialogów i gagów rodem z Monty Pythona. Nie odkrywa przed widzem - jak w przypadku wcześniejszych spektakli, "Orestei" czy "Sprawy Dantona" - nowych przestrzeni, nie każe podążać za swoją wyobraźnią, nie bada szwów świata, za to ślizga się po jego powierzchni. Być może "Szajba" jest polemiką Klaty z jego wizerunkiem twórcy zaangażowanego, rażącego niezależnością myśli i radykalną wizją? Może Klata nie chce już być demiurgiem, ale "tylko" wtopić się w sceniczny mechanizm wynikający z tekstu? Co nie zmienia faktu, że siłą rażenia i głębią analizy społeczno-politycznej jego najnowszy spektakl ustępuje choćby niedawnej "Trylogii" w Krakowie . "Szajba" jest po prostu nieznośnie lekka.

Katarzyna Kamińska
Gazeta Wyborcza Wrocław
12 maja 2009
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...