Prawda o tragedii wyborców

20. Malta Festival Poznań

Malta Festival. Flamandzki mistrz Luk Perceval pokazał kulisy zamachu na JFK i sam wykonał wyrok na demokracji. Gdyby polityczny thriller "The Truth about Kennedys" pokazano w sobotni wieczór na wszystkich kanałach polskiej telewizji, frekwencja w wyborach prezydenckich mogłaby spaść o kilkadziesiąt procent

Nie chodzi wcale o to, że Luk Perceval wraz z aktorami Thalia Theather z Hamburga naruszyli ciszę wyborczą, przedstawiając szokujące informacje o naszych kandydatach. Przedstawienie jest uniwersalne i radykalne, bowiem przerywa milczenie w sprawie demokracji, która staje się największym tabu naszych czasów: nietykalnym bóstwem.

Flamand nie uznaje żadnych świętości i wytoczył mu proces, wściekły, że wcześniejsze umarzano w podejrzanych okolicznościach – z powodu braku dowodów albo "niewielkiej szkodliwości społecznej". Posłużył się zasadą sądownictwa amerykańskiego, w którym precedensowe orzeczenie staje się prawem. Skoro na czele największego mocarstwa mogły stać męty, jaką można mieć pewność, że w innych krajach ludzie są w stanie kontrolować polityków.

W roli świadków występują aktorzy, a drobiazgowo zgromadzone dowody, w tym przecieki i raporty CIA i FBI, są nie do podważenia: rządy JFK, naj-popularniejszego prezydenta XX wieku, były konsekwencją przestępstw giełdowych, gigantycznej korupcji, układów z mafią, morderstw i sfingowanych procesów.

Polityczny celebryta

Perceval prześledził losy Kennedych od połowy XIX wieku, gdy protoplasta rodu przyjechał do Ameryki z biednej, wyniszczonej głodem Irlandii. Jego potomkowie szybko pojęli zasady gry o władzę i stali się pionierami politycznego marketingu. Pozwalał on rodzinie związanej z demokratami tuszować takie wpadki, jak forsowanie umów z Hitlerem czy zwalczanie socjalistów w Hollywood. Familia miała na usługach redaktora naczelnego "New York Timesa". Inwestowała w przemysł rozrywkowy, zyskując poparcie opiniotwórczych środowisk. Związek JFK z Marilyn Monroe był kopią romansu jego ojca związanego z Glorią Swanson. To jednak John Fitzgerald zdecydował się na rolę gwiazdy, pierwszego politycznego celebryty z piękną żoną Jackie u boku. Był ciężko chory, ciągle na prochach, romansował z setkami kobiet. A mimo to publikatory budowały jego legendę.

Gardząc radiem, występował tylko w telewizji, przewidując, że polityczne uśmiechy będą miały podczas wyborów większe znaczenie od prawdy.

Perceval uczynił wszystko, by jego spektakl nie robił wrażenia bajeczki o złym wieku XX zakończonej happy endem. Doprowadził opowieść do współczesności. Po morderstwach JFK i jego brata Roberta, którzy uwikłali się w brudną grę z mafią i CIA, głową dynastii został najmniej utalentowany Ted, zamieszany w liczne afery i odpowiedzialny za śmierć narzeczonej. Nie przeszkodziło mu to jednak namaścić Baracka Obamę na nowego prezydenta i guru demokratów.

Ale nie o polityczną opcję chodzi. Perceval nie para się doraźną publicystyką. Unaocznia procesy, które rozgrywają się w naszej podświadomości, wbrew zdrowemu rozsądkowi. Nawet jeśli mamy wiedzę o najgorszych sprawkach ludzi ze świecznika władzy, nie chcemy zrobić z niej użytku. Pozwalamy sobą manipulować, bo potrzebujemy mitu porządkującego świat. Łatwiej żyć w politycznej iluzji niż z poczuciem chaosu. Oto jak na dłoni irracjonalność demokracji, tej świeckiej religii, której kapłani nigdy nie przestrzegają dekalogu, a mimo to, w ostateczności, zawsze decydujemy się im zaufać.

Dynastia śmierci

Reżyser, który do tej pory obrazował mechanizmy władzy, sięgając po tragedie antyczne i szekspirowskie, tym razem udowodnił, że historie na miarę "Orestei" czy "Ryszarda III" rozgrywają się dziś. Żeby się o tym przekonać, wystarczy śledzić media. Dlatego z gazet i prasowych wycinków zbudował główny scenograficzny motyw: zamykające perspektywę sceny gigantyczne archiwum, a jednocześnie ekran, na którym oglądamy fotosy bohaterów.

Kto wie, czy nie bardziej wstrząsający od tajemnic wielkiej polityki jest los rodziny ze szczytów władzy. Z dziewięciorga rodzeństwa Kennedych tylko kilkoro nie zginęło i nie uciekało przed szaleństwem w objęcia śmierci. Ofiarą chorób i nałogów padały dzieci i wnukowie. Jakby władza była wyniszczającą chorobą genetyczną. Albo karą zesłaną na tych, którzy chcieli być bogami na ziemi.

Wadą spektaklu jest jego ateatralność. Aktorzy przez trzy i pół godziny podają tekst w rytmie karabinu maszynowego, wirując na obrotówce. Myślę jednak, że Perceval działał świadomie. Chciał podkreślił z całą mocą, że to, co pokazuje, nie jest historią ani teatrem, tylko naszym współczesnym życiem.

Dlatego ktokolwiek byłby prezydentem, jednego możemy być pewni: całą prawdę o nim poznamy wtedy, kiedy będzie już za późno.

Jacek Cieslak
Rzeczpospolita
5 lipca 2010
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...