Przechodzenie przez onyks

Prezentacja „Makbeta” w Teatrze im. Juliusza Osterwy mogła wywołać wrażenie, iż spektakle Mądzika zaczną mówić. Ostatnia sztuka zamknęła rozchylające się usta teatru. Obraz mówi muzyką i cieniem, który kładzie się na widzu już w momencie wejścia na salę widowiskową.  

Spowita jest ona w półmroku, zza kurtyny dobiega kapanie wody. Przed rozpoczęciem spektaklu gaśnie jedyna żarówka, widz wpada w ciemność doskonałą. Słychać szelest kurtyny, spokojną muzykę, włączającą się do przestrzeni mroku. Wyłania się z niego niezwykle subtelnie postać, która klęcząc obmywa twarz. Po chwili postać wtapia się w czarne otoczenie, by wrócić pod postacią Temidy, ważącej czyjeś losy. Chyba zdecydowała się o czymś opowiedzieć… Gdzieś po scenie przemyka niezidentyfikowana bliżej istota; muzyka z jednej strony łagodzi napięcie, z drugiej – podkręca uczucie niepewności. W 7/8 mroku, w głębi sceny, widać kontury ogromnej bryły, która zaczyna zbliżać się do ku widowni. Gdy znajduje się już blisko sceny, grzbiet jej zaczyna się delikatnie unosić w dwóch miejscach, by po chwili, ukazać dwie figury: kobiety i mężczyzny. Atmosferę rozbija szuranie kulek, które niczym perły z rozerwanego naszyjnika, toczą się tam i z powrotem. Łzy, podobnie jak ciało ukryte pod grobową płytą, stężały, zmieniły się w kamień… Lecz oto kamień ożywa: dwa ciała, należące do kobiety i mężczyzny, ciała nagie i alabastrowe, otoczone łagodną poświatą światła, zbliżają się ku sobie. Powolne ruchy, walczące z grobowcem o wolność, jakby podróż we śnie. Połączenie kochanków wprowadza na scenę trochę ukojenia, które niestety musi skończyć się rozstaniem… Najbardziej zaskakująca jest cisza, zapadająca po oddaleniu się grobowca. To nie tylko konsternacja widza, oczekującego na dalszy ciąg – to konieczność natychmiastowej kontemplacji obejrzanej historii.

W sztuce nie brak dialogu. Przede wszystkim rozmawia ciemność ze światłem: życie człowieka spowite jest nieokreślonością, w której buduje swój byt. Czerń, w myśl Leszka Mądzika, jest przestrzenią neutralną, w której wszystko może się zdarzyć, to punkt wyjścia dla nadchodzących sytuacji. Z mroku więc wyłania się człowiek, nagi, piękny, swą jasnością prowadząc agon z otoczeniem. Przejście z życia do śmierci jest jednym z najmniej wiadomych. Wyobraźnia może podsuwać nam obawy, które żywimy, rozstając się z ciałem. Czy jednak to przekroczenie granicy istnienia jest tak oczywiste? Może nasze dusze, obnażone przed Stwórcą po śmierci, będą nadal szukać swych umiłowanych miejsc, wbrew martwemu ciału? Odejście z ziemskiego padołu to przecież nie koniec, to jedno z przejść do innej warstwy życia…

Leszek Mądzik współpracował z wieloma kompozytorami: Janem A.P. Kaczmarkiem, Zygmuntem Koniecznym, czy Przemysławem Gintrowskim. Nazwisko Tomasza Stańki, genialnego jazzmana, może trochę dziwić przy spektaklu tego typu. Jednak jego muzyka, tworzyła jakby drugi wymiar przedstawienia, nie jego antagonistę. Konsonanse, które łagodziły i dysonanse, podkreślające szczególny charakter akcji – to druga płaszczyzna „Przejścia”. Jest bardzo ciekawym dopełnieniem świetnego spektaklu Mądzika oraz podkreśla intuicję Stańki, jako kompozytora.