Rewolucja piosenki!

W tym roku do Wrocławia Capitol sprowadził naprawdę wybuchową mieszankę artystów. 20 marca festiwal rozpoczął awangardowy koncert Amandy Palmer, wokalistki znanej z duetu The Dresden Dolls, muzykującej jedynie na keyboardzie. Wchodząc w niezwykle intymny kontakt z publicznością, przedstawiła widzom nie tylko owoce swojej kreatywności i ciężkiej pracy nad ostatnią płytą „Who killed Amanda Palmer”, czyli piosenki twistowo-popowe, kabaretowe czy też pochodzenia cyrkowego, lecz także podzieliła się swoimi wyobrażeniami o Polsce oraz w formie anegdot opowiedziała o relacjach łączących ją z tym krajem.

Niezapomnianym punktem festiwalu był ekscytujący koncert zespołu The Magnets. Kompilacja znanych przebojów wyartykułowana, wynucona, wyśpiewana acapella, wydobywająca się spomiędzy warg sześciu bardzo utalentowanych, charyzmatycznych, po prostu boskich Brytyjczyków. Symfoniczna orkiestra zamknięta w jamie gardłowej. Płynący przez krtań strumień wibracji kontrabasu, uderzeń perkusji czy też subtelnych pociągnięć smyczkiem. Kryjący się w kącikach ust spichlerz blaszanych talerzy.

Drugiego dnia PPA, na deskach Teatru Współczesnego widzowie obcowali natomiast z muzyką nagą, czystą i bardzo prostą w swojej formie, przez co piękną i urzekającą. Musica nuda, włoski duet na głos i kontrabas, obok swoich własnych kompozycji, sięgnął po ‘milowe kroki’ w historii muzyki, dawne utwory i obdzierając ze zbytecznych ozdób, pokazał uroki melodii czystej i jasnej, odczuwanej całym ciałem i dotykającej wnętrza duszy.

W nurcie międzynarodowym ekscentryczny zespół Vagabond Opera dał bardzo zaskakujące i egzotyczne widowisko. Erik Stern, tenor, prowokacyjny showman i zapamiętały wirtuoz, w 2002 roku założył alternatywny zespół operowy. Mistrzowie czarnej magii nawiązujący do tradycji europejskiego kabaretu (zwłaszcza spod znaku Weila i Brechta) wystąpili w Capitolu ostatniego dnia festiwalu. Mrugając do widzów perskim okiem, balansowali na granicy mrocznego humoru, absurdu i kiczu. Obracając się w świecie muzyki arabskiej, bałkańskiej i klezmerskiej wyróżnili się bardzo oryginalnym instrumentarium.

W zestawieniu z tak niebywałym wyborem artystów zagranicznych, zaskoczył mnie rażąco niski poziom Konkursu Aktorskiej Interpretacji Piosenki, tak przecież wysoko cenionego w całej Polsce. Na scenie w drugim i trzecim etapie wystąpiły interesujące osobowości wokalne z misternie przygotowanym tłem muzycznym, być może gotowe na samodzielną karierę, jakże jednak dalekie od zamysłu aktorskiego wykonania. Prawie śladowy ruch sceniczny, bardzo uboga mimika, słaby warsztat aktorski znacznie kontrastował z brawurowymi wykonaniami zeszłego sezonu. Jedyną odnajdującą się w tej stylistyce wokalistą była Słowenka Zvezdana Novakovič, której Jury (w składzie: Magdalena Piekorz, Mariusz Lubomski, Leszek Możdżer, Mariusz Kiljan i L.U.C.) przyznało nagrodę Grand Prix. Tukana Publiczności, wyróżnienie od widzów obecnych na Koncercie Finałowym, otrzymała Adrianna Biernacka. Natomiast Tukan Dziennikarzy trafił w ręce Małgorzaty Fijałkowskiej.

Równie słabo wypadł międzynarodowy projekt Karima Martusewicza, basisty zespołu Voo Voo, pt. „Herbert”. Według pierwotnego założenia dzieła polskiego poety prezentowane przez wokalistów w ich ojczystych językach miały przybrać bardzo współczesny wymiar, a sam koncert miał obfitować w indywidualne ”impresje związane z twórczością Mistrza”. Niestety spektakl utrzymał się w stylu mody na Herberta z lat 90., wyjmując z jego dzieł chwytliwe frazesy i interpretując je w sposób niewybredny. Zawiodło także nagłośnienie, w skutek czego jedynie szczątkowe fragmenty śpiewanych tekstów docierały do publiczności. Osobiście nie mogłam się powstrzymać od nachalnego skojarzenia z gwiazdkowym koncertem w TV, równie tanim i sentymentalnym.

Całe szczęście, honor polskich wykonawców uratował Jerzy Bielunas, reżyser Koncertu Finałowego pt. „Złota różdżka”. Śmiałe, artystycznie nowatorskie i dopracowane widowisko utrzymane w konwencji czarnego humoru i groteskowych „moralitetów” dziecięcych. Scenariusz powstał w oparciu o dydaktyczne teksty autorstwa Hoffmanna, Jachowicza, Bełzy oraz Anczyca. „Złota Różdżka” to brawurowy popis interpretacji bezkonkurencyjnych aktorów, którzy w wielkim stylu, z kabaretowym bakcylem i domieszką witkiewiczowskiej wizji doszli do sedna pedagogicznej makabreski. Doskonale przygotowana oprawa muzyczna Marka Materny oraz choreografie Macieja Florka urozmaiciły ten pocieszny wieczór grozy.

W ciekawej odsłonie pokazała się również Natalia Sikora w projekcie „Absurdustra- próba Norwida”. Piotr Proniuk na fortepianie i ta ‘muzyczna córka Niemena’ przygotowali bardzo przyjemne dla ucha kompozycje, a wyrazista osobowość artystki dopełniła nietuzinkowych interpretacji wierszy Norwida.

Świetne widowisko, „Koncert galowy… rewolucyjna”, przygotowała także reżyserka i scenografka Agata Duda-Gracz. Wybitna wizjonerka, częstokroć porównywana do Józefa Szajny czy Tadeusza Kantora podjęła się połączenia w spójna całość i uczczenia rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych oraz Roku Chopinowskiego. Realizatorzy pierwszej klasy, Piotr Dziubek (kierownictwo muzyczne i fortepian) oraz Jacek Gębura (choreografia), dali z siebie wszystko by stworzyć spektakl ciekawy artystycznie i wychodzący poza tradycyjny kanon sztuki. Na scenę zaproszono wiele znanych i cenionych aktorów takich jak Ewę Ziętek, Milenę Lisiecką, Tomasza Schimscheinera czy też Tomasza Kota. Przy zaangażowaniu kilkudziesięciu aktorów-statystów, wykorzystaniu najnowszych osiągnięć pirotechniki oraz próbie „energetycznego rozsadzenia” ram starego porządku uzyskali możliwie najbardziej buntowniczy efekt.

Tegoroczny festiwal zdecydowanie wyszedł poza standardową jakość akademii śpiewających aktorów. Występy poszczególnych gości były bardzo drapieżne i teatralne. Co ważne w tych poszukiwaniach znaleziono interpretacje, które nie służyły wyłącznie odtworzeniu piosenki na scenie, a przede wszystkim przekazowi intelektualnemu i emocjonalnemu!