Rrrr.. rewolucja!

Wprowadza nas na scenę muzyka Placebo. Ten, a także inne utwory, które pojawią się w dalszej części widowiska, nie będą służyły wyłącznie budowaniu tła. Słuchać będziemy piosenek „ikonicznych”, produktów kultury popularnej, które same w sobie niosą bardzo duży ładunek znaczeniowy – zdążyły w przeciągu nawet krótkiego istnienia („Standing in the way of control” The Gossip) „obrosnąć” warstwą „mitu”, odbierane są jako przekaz w pewnym sensie stereotypowy. Zwracają uwagę ku rewolucji w szerszym rozumieniu, jako hasła konotującego bardzo różne sensy i budzącego różne skojarzenia.

Muzyka zdaje się więc grać jedną z głównych ról, a jej wykorzystanie sprawia, iż spektakl Klaty odbiera się w kategoriach ironii; ironii czerpiącej trochę z kiczu i świadomie go wykorzystującej.

Ową ironiczność budują również „asocjacyjne” sytuacje sceniczne. „Podwójny odczyt” narzuca się niemalże wprost w wielu fragmentach widowiska – bohaterowie „stojący na granicy” wpatrują się w linie demarkującą publikę od przestrzeni scenicznej; Danton, rozmyślający nad problemem, grzebie, niczym mały chłopiec na boisku, butem w ziemi; Delacroix, namawiający Dantona do ucieczki, pojawia się na scenie z kołem ratunkowym.. Przykładów można by mnożyć, istotnym jest element łączący wymienione działania. Mają one wyraźny akcent parodystyczny, poprzez grę znaczeń – dosłownego oraz symbolicznego – podkreślają humor absurdu.

Trudno byłoby jednak sprowadzać „Sprawę Dantona” do dobrze zrealizowanej farsy. Nie wydaje się, by Klacie zależało tylko i wyłącznie na zadowoleniu publiki o żywym poczuciu humoru. Spektakl eksponuje problem rewolucji, sensowność tudzież bezsensowność działań rebeliantów; zwraca uwagę na „przewrót” psychologiczny, jaki dokonuje się w mentalności walczących, sytuację jednostki, która musi udźwignąć ciężar kroków przez siebie podjętych.

Ostatnie sceny zdaje się być punktem kulminacyjnym napięć; bohaterowie w somnambulicznym zapomnieniu usiłują jakoś odnaleźć swoje miejsce w przestrzeni, ale działają bezwolnie, niczym pozbawieni świadomości. Jedyną celowością był dla nich przewrót sam w sobie, zakończenie tego procesu pozbawia jego uczestników sensu istnienia.

Nie sposób przy tej okazji nie zwrócić uwagi na bardzo dobre kreacje ról. Robespierre, w wykonaniu Marcina Czarnika, ma w sobie wiele z buntowniczego młodzieńca; w charakterystycznym, nieco zachrypniętym głosie wyczuwa się wszelkie zmiany emocji odgrywanej przezeń postaci. Równie zindywidualizowany jest Danton, w przejaskrawiony sposób cyniczny i przez to zabawny. Maniera, którą mistrzowsko posługuje się Bartosz Porczyk jako Desmoulins, kojarzy się z kolei z kampem, trudno pozostać obojętnym wobec takiej stylistyki.

Inscenizacja sztuki Przybyszewskiej, w reżyserii Klaty, jest dziełem spójnym, przemyślanym, nic tu nie dzieje się z woli przypadku. Może, albo właśnie dlatego, ogląda się ją po kilka razy i za każdym razem odnosi się wrażenie, iż za każdym razem otrzymujemy coś nowego..