Seweryna Broniszówna (1891 - 1982)

Aktorka teatralna, telewizyjna, radiowa i filmowa, pedagog.

Urodzona 13 lipca 1891 w Warszawie. Zmarła 28 czerwca 1982 w Warszawie.

Także Seweryna Bronicz, właściwie Seweryna Chwat. Siostra poety Aleksandra Wata. Do 1912 grała na scenie krakowskiej, następnie zaangażowana przez Arnolda Szyfmana do zespołu przyszłego Teatru Polskiego w Warszawie wzięła udział w wyprawie tego zespołu do Rosji (jesień 1912).

Jedną z pierwszych ról, była grana z dużym powodzeniem w Kijowie Miriamka ("Cyganeria warszawska" Nowaczyńskiego). Również w 1914 wzięła udział w występach Teatru Polskiego w 1906-10 uczęszczała do Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie. W 1910 wystąpiła na scenie warszawskich Rozmaitości w roli Jewdochy ("Sędziowie") i Matki ("Klątwa" Wyspiańskiego w Kijowie.

Z Teatrem Polskim i później Teatrem Małym związane były całe jej artystyczne dzieje z wyjątkiem kilku sezonów, kiedy występowała na innych scenach warszawskich: w Teatrze Narodowym, Letnim, Nowym (1926-31, 1934-36, 1937-39) i Ateneum (sezon 1936/37). W okresie przedwojennym grała m.in. Jokastę ("Król Edyp" Sofoklesa), Judytę ("Ksiądz Marek" Słowackiego), Rachelę ("Wesele" Wyspiańskiego), Zarę ("Książę Niezłomny" Calderona - Słowackiego), Salome ("Uczta Herodiady" Kasprowicza), Radczynię ("Wilki w nocy" Rittnera).

W filmie debiutowała w 1913 w „Obronie Częstochowy" w reżyserii Edwarda Puchalskiego. Zagrała także m. in. w filmach: "Mogiła nieznanego żołnierza", "Szlakiem hańby", "Ułan księcia Józefa". A po wojnie „Świat grozy", „Spirala".

W 1atach 1932-35 uczyła gry scenicznej w warszawskim PIST.

Od stycznia 1945 należała do zespołu Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, wchodziła w skład pierwszej Rady Artystycznej tego t. W trakcie sez. 1945/46 wróciła na scenę Teatru Polskiego w Warszawie i wystąpiła w inauguracyjnym przedstawieniu "Lilli Wenedy" Słowackiego (w roli Rozy). W zespole tego teatru pozostała do 1971, a także będąc na emeryturze pojawiała się na scenie. Grała m.in. Prezesową Zasławską ("Lalka" Prusa), Marię ("Dom kobiet" Nałkowskiej), Matkę ("Sprawa Pawła Eszteraga" Sandora Gergely), Panią Rollison ("Dziady" Mickiewicza).

Debiut w Teatrze Telewizji w „Zawiei" (1958) w reżyserii Stanisława Wohla. Także „Dwa teatry" (1972), „Dom kobiet" (1966), „Eugeniusz Oniegin" (1967), „Kremlowskie kuranty" (1977).

Teatr Polskiego Radia: debiut „Kordian" Juliusza Słowackiego w reżyserii Jerzego Kreczmara (premiera 10 stycznia 1949), także „Mindowe" (Rogneda) Juliusza Słowackiego w reżyserii Wojciecha Maciejewskiego (premiera 22 czerwca 1971) czy „Wrastanie" Eugeniusza Paukszty (Babka Wiktora) w reżyserii Zdzisława Dąbrowskiego (premiera 9 lipca 1975).

Obchodziła jubileusze: w 1963 - 50-lecie, 15 marca 1969 - 55-lecie w roli Matki ("Klątwa" Wyspiańskiego), 21 lutego 1973 - 60-lecie pracy artystycznej jako Pani Parnelle ("Świętoszek" Moliera). W 1977 w dniu swych dziewięćdziesiątych urodzin wystąpiła w roli Agafii ("Przy pełni księżyca" Szukszyna).

Nagrody i odznaczenia:
1950 - Nagroda Państwowa III stopnia za rolę Matki w sztuce "Sprawa Pawła Eszteraga" Sandora Gergely'ego w Teatrze Polskim w Warszawie
1978 - Warszawa - nagroda m.st.Warszawy w rocznicę wyzwolenia miasta

1952 - Krzyż Oficerski OOP
1967 - Odznaka 1000-lecia
1976 - Zasłużony Działacz Kultury
Krzyż Komandorski OOP

Źródło: Almanach Sceny Polskiej, FilmPolski, E-teatr

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
13 lipca 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...