Spoiwa ormiańskie

16. Festiwal Spoiwa Kultury

Tegoroczna edycja Spoiw Kultury będzie swoistą „monografią" – spotkaniem z międzynarodowym i wielokulturowym zespołem aktorów, muzyków, pieśniarzy, mistrzów technik wokalnych, dokumentalistów i badaczy skupionych wokół Projektu Armine, Sister Teatru ZAR. Osią pracy muzycznej grupy nad tym projektem jest ormiańska muzyka liturgiczna – uzupełniona o tradycje Azji Mniejszej, w tym perskie i kurdyjskie – wokół której spotkali się muzycy i mistrzowie śpiewu z Iranu, Armenii, Anatolii oraz Stambułu.

Obecność Armine, Sister na Spoiwach Kultury obejmuje trzykrotną prezentacje spektaklu teatralnego, pięć koncertów, trzy projekcje filmowe, wykład, wystawę oraz warsztaty. Tematycznie odnosi się do tragicznej przeszłości narodu ormiańskiego zamieszkującego Anatolię. Armine, Sister podejmuje kwestię „milczenia Europy", a zarazem refleksję na temat bycia świadkiem oraz dziedziczenia świadectwa.

PROJEKT: ARMINE, SISTER

Armine, Sister odnosi się do przeszłości narodu ormiańskiego zamieszkującego Anatolię oraz dokonanej na Ormianach na początku XX wieku planowej eksterminacji. Armine, Sister podejmuje kwestię „milczenia Europy", a zarazem refleksję na temat bycia świadkiem oraz dziedziczenia świadectwa.

Projekt realizowany był poprzez pracę artystyczną i badania, które obejmowały wyprawy, studia nad ormiańską historią i tradycją muzyczną a także równoległe sesje pracy aktorskiej prowadzone w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. W latach 2010–2012 grupa podróżowała do Stambułu i miast Anatolii, Erywania oraz Jerozolimy, spotykając liderów i członków chórów oraz muzyków, spośród których niektórzy zaproszeni zostali do udziału w pracy nad spektaklem. Urodzony w Stambule Aram Kerovpyan, prowadzący ormiański chór w Paryżu, stał się kluczowym współpracownikiem w poszukiwaniach. W perspektywie muzykologicznej projekt odnosi się do wyjątkowej w kulturze ormiańskiej tradycji śpiewu monodycznego oraz sposobu, w jaki została ona przechowana w rozsianych na całym świecie diasporach w odniesieniu do Ludobójstwa Ormian w 1915 roku.

Tematem projektu nie jest wyłącznie historia wydarzeń z roku 1915 czy też historia zakłamania i tabu, jakim zostały one objęte, lecz historia ignorancji, która karmi się biernością i wzmacnia bierność współczesnych Europejczyków. Z drugiej strony, historia ignorancji to również społeczna historia budowania „akordu milczenia" wokół każdego aktu przemocy. Wydarzenia z Anatolii z początku XX wieku są dla nas zaczątkiem szerszej dyskusji, dotyczącej lekcji bycia świadkiem świadków, która staje się każdorazowo lekcją tożsamości.

SPEKTAKL ARMINE, SISTER

Spektakl „Armine, Sister" dedykowany jest historii, kulturze i Ludobójstwu Ormian. Jest to rodzaj spotkania, w którym duchy zmarłych wołają o unaocznienie, odczytanie śladu. Tytuł, Armine, Sister, jest jak pierwsze słowa listu bez czytelnego adresu, skazanego na wędrówkę w czasie i przestrzeni. Mając na uwadze perspektywę, jaką nakreślił dla poezji, sztuki, a nawet edukacji po Auschwitz Theodor W. Adorno, twórcy spektaklu chcieliby zadać pytanie: „Czy XXI wiek ma szansę nie stać się wiekiem ignorancji?". Poprzez spektakl próbują zapytać o Europę, działając w przekonaniu, iż Europa jest pytaniem – o historię, tożsamość, godność. Jedną z podstawowych idei Armine, Sister jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dania świadectwa.

Projekt ten przyniósł fundamentalną zmianę w pracy Teatru ZAR. W oparciu o budowaną od ponad dziesięciu lat kompetencję wokalną zespołu, opartą na doświadczeniu wykonawczym pieśni polifonicznych (grupa jako jedyna na świecie, głównie ze względu na trudność techniki głosowej, wykonuje swańskie/gruzińskie pieśni pogrzebowe i hymny sardyńskie), dla projektu Armine, Sister zdecydowano o zgłębieniu anatolijskich tradycji monodycznych. Nowy trening i techniki wokalne wymagały od zespołu ponad dwuletniego procesu przyswojenia i „wcielenia" pieśni. Gromadzony materiał muzyczny poddany został rekompozycji i dalszej harmonizacji oraz orkiestracji w celu zbudowania współczesnego dramatu muzycznego. Poetycka wrażliwość Teatru ZAR uległa w przypadku Armine poszerzeniu w kierunku przebadania jej potencji narracyjnej. W związku z nowym projektem została stworzona nowa konstelacja zespołu, do którego zaproszeni zostali muzycy i mistrzowie śpiewu z Iranu, Armenii, Anatolii oraz Stambułu. Osią pracy muzycznej pozostała ormiańska muzyka liturgiczna – od śpiewu monodycznego z Kościoła Św. Trójcy w Stambule poprzez kompozycje Makara Ekmaliana i kolekcje Komitasa – uzupełniona o tradycje Azji Mniejszej, w tym perskie i kurdyjskie. Po pierwszym cyklu wypraw w roku 2010, członkowie grupy powołali we Wrocławiu studio śpiewu monodycznego, którego prace trwają przez cały rok. Dzięki Armine, Sister po raz pierwszy w historii ormiański śpiew modalny został przeniesiony na scenę teatralną.

Spektakl Armine, Sister został uznany za najlepszy spektakl roku 2013 przez Miesięcznik Teatr.

TEATR ZAR

Teatr ZAR, kultywując etos pracy grupowej, realizuje projekty artystyczne poprzez długoletnie poszukiwania źródłowe, którym każdorazowo towarzyszy proces kształtowania nowego języka teatralnego, opartego na muzyce z rozmaitych tradycji. Międzynarodowy skład zespołu formował się w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa zebrała materiał muzyczny, esencją którego są wielowiekowe pieśni polifoniczne sięgające korzeniami początków naszej ery i stanowiące prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. „Zar", od którego grupa wzięła swą nazwę, to nazwa pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów, zamieszkujących wysokie rejony Kaukazu w północno-zachodniej Gruzji. Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany.

ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, podejmując tematy wydawałoby się zarezerwowane we współczesnym świecie dla religii, działając w przekonaniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec religijnego poruszenia, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się zrealizować praktycznie te idee, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski, zapisał w swych notatkach zdanie o tym, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół".

Zrealizowany w latach 2003–2009 tryptyk Ewangelie dzieciństwa jest kulminacją trwających ponad dziesięć lat poszukiwań i rozwoju Teatru ZAR. W październiku 2010 roku tryptyk uhonorowany został Wrocławską Nagrodą Teatralną. Druga część dzieła, Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie, prezentowana podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w sierpniu 2012 zdobyła prestiżowe nagrody: Total Theatre w kategorii "teatr fizyczny" oraz Herald Angel. Począwszy od 2011 roku, zespół pracuje nad projektem Armine, Sister dedykowanym kulturze ormiańskiej, realizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją.

(-)
Materiał Organizatora
24 czerwca 2015
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...