Świat przedstawiony

Agnieszka Holland zarzuciła polskim twórcom, że "okazali się bezradni wobec współczesności"

Felieton Romana Pawłowskiego z cyklu "Kronika wypadków kulturalnych".

Podczas dyskusji podsumowującej 20 ostatnich lat w polskiej kulturze, zorganizowanej w ubiegłym tygodniu z okazji urodzin "Gazety" Agnieszka Holland zarzuciła polskim twórcom, że "okazali się bezradni wobec współczesności" i nie potrafili opowiedzieć o nowej rzeczywistości po 1989 roku tak, jak twórcy kina moralnego niepokoju opowiedzieli o Polsce lat 70. i 80. Holland uczyniła tylko jeden wyjątek dla artystów wizualnych, i to nie wszystkich, a jedynie "lewicowych". "Wszystko inne jest prywatne, intymne, ezoteryczne" - stwierdziła.

Cenię Agnieszkę Holland za bezkompromisowość i ostrość sądów, jednak tym razem nie mogę się z nią w ogóle zgodzić. Reżyserka pominęła w swojej ocenie dziedzinę sztuki, która jest mi z różnych powodów bliska, a która, jestem o tym przekonany, zdała egzamin z zaangażowania co najmniej na pięć. Mam na myśli teatr oczywiście, bo cóż innego. To bardzo smutne, że twórczyni o tak szerokich horyzontach nie zauważyła, że w ślad za sztukami wizualnymi także polski teatr zradykalizował się i zwrócił w stronę problemów wspólnoty. Stało się to na początku wieku, wraz z wejściem na sceny nowej generacji artystów, reżyserów i dramatopisarzy, takich jak Jan Klata, Maja Kleczewska, Przemysław Wojcieszek, Michał Zadara, Wiktor Rubin, Paweł Demirski, Magda Fertacz, Dorota Masłowska. Realny kapitalizm nie był dla nich, tak jak dla poprzednich pokoleń, historycznym osiągnięciem, ale naturalnym środowiskiem, w którym wyrastali. Dlatego mieli odwagę podważyć osiągnięcia polskiej bezkrwawej rewolucji i pokazać jej ciemną stronę związaną z ekonomicznym rozwarstwieniem społeczeństwa, wykluczeniem całych grup społecznych z sukcesu gospodarczego czy emigracją zarobkową. To oni również podjęli dyskusję z narodowymi mitami, dobrali się do ksenofobii i antysemityzmu, resentymentów i kultu ofiary. I spróbowali na nowo definiować polską tożsamość. Głupio powoływać się na samego siebie, ale nie mam wyjścia: kiedyś nazwałem ich spektakle i sztuki "teatrem moralnego niepokoju", bo podobnie jak filmy Holland, Krzysztofa Kieślowskiego, Krzysztofa Zanussiego powstały z niezgody na istniejący porządek i buntu wobec fałszywych wartości. Wymieńmy parę tytułów: "H.", "Fanta$y", "...córka Fizdejki", "Sprawa Dantona", "Makbet", "Woyzeck", "Made in Poland", "Cokolwiek się zdarzy, kocham cię", "Darkroom", "Wesele", "Ksiądz Marek", "Terrordrom Breslau", "From Poland with love", "Kiedy przyjdą podpalić dom, to się nie zdziw", "Był sobie Polak, Polak, Polak i diabeł", "Trash story", "Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku", "Między nami dobrze jest". Jeżeli ktoś dzisiaj kontynuuje misję polskiej inteligencji, to jest próbuje brać na siebie odpowiedzialność za coś więcej niż tylko własne podwórko, to tym kimś są właśnie twórcy teatralni.

Ja rozumiem, że z teatrem jest dużo zachodu, trzeba kupić bilet, pójść o określonej godzinie w określone miejsce, nie można go sobie obejrzeć w domu na DVD ani ściągnąć z internetu. To fakt. Ale to nie znaczy, że teatr nie istnieje i nie pokazuje świata. Niech więc filmowcy zostawią w spokoju cudze piersi i uderzą się we własne. I wpadną czasem do teatru, dowiedzieć się, w jakim świecie żyją. Zapraszam.

Roman Pawłowski
Gazeta Wyborcza Stołeczna
11 maja 2009
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...