Świętość, której nie wynosi się na ołtarze

Dzieło Agaty Dudy-Gracz ma niezwykłą formę i bardzo żałuję, że nie miałam okazji zobaczyć go na żywo. Przechadzanie się po scenie i 'zwiedzanie' galerii świętych obrazów, które do Nas mówią musi być niesamowitym przeżyciem. W wersji online, którą widziałam, widz, zdany na prowadzenie kamery, nie ma tej niecodziennej możliwości wolnego wyboru i na tym niestety traci, bo chociaż, nawet taki nagrany spacer wśród obrazów robi wrażenie to pozostawia w nas pytanie jak wielkie to wrażenie mogłoby być gdybyśmy mogli doświadczyć tego wszystkiego na własnej skórze.

Spektakl ma ukazywać żywoty dwudziestu świętych postaci w nowym, uwspółcześnionym świetle i być może w pewnym sensie tak jest. Używam określeń 'być może' i 'w pewnym sensie', bo nie jestem przekonana czy ten spektakl w istocie tego dotyczył. Ciężko było mi rozpoznać poszczególnych świętych i dopatrzeć się w przedstawianych scenach jakichś alegorii do ich życia. Nie znaczy to oczywiście, że przedstawiana historia nie ma sensu – wręcz przeciwnie.

Przedstawienie składa się z następujących po sobie, ale nie powiązanych ze sobą scen, które poruszają problemy uniwersalne, aktualne dawniej, ale i nam współczesne – rasizm, homoseksualizm, dyskryminacja płci (a może już nawet mizoginia), wolność czy śmierć. Jedne z tych scen są bardziej żartobliwe inne bardziej poważne, ale wszystkie łączy to, że w bardzo szczery sposób obnażają prawdę.

Są dwie sceny, które wywołały na mnie szczególne wrażenie. Pierwszą z nich jest scena w piaskownicy, ponieważ cechuje ją niezwykły dynamizm – zaczyna się bardzo niewinnie, wręcz komediowo, a kończy w niesamowicie mocny i łamiący serce sposób. Drugą jest z kolei scena żałobna ze względu na wyczuwalny klimat wiejski, niesamowicie realny nastrój smutku oraz wspaniałą aktorkę grającą postać wdowy. Barbara Liberek zasługuje tu na specjalne wyróżnienie – rzadko widzi się by ktoś umiał wyrazić tyle emocji prawie bez użycia słów, a za pomocą samej twarzy, naprawdę niesamowite. Warto także wspomnieć w tym miejscu o bardzo udanej aranżacji muzycznej, za którą odpowiedzialny był Łukasz Wójcik. To głównie ona, chociaż również scenografia i kostiumy Agaty Dudy-Gracz oraz światło Katarzyny Łuszczyk, odpowiadała za unikalny klimat przedstawienia.

„Ustawienia ze świętymi, czyli rozmowy obrazów" to spektakl, który jak to określiła sama reżyserka „nie będzie o nic walczyć , diagnozować świata". To prawda, spektakl nie daje nam też żadnych odpowiedzi. Raczej przez zdemaskowanie i podważenie schematu konfrontuje nas z problemami i z nimi zostawia – albo się nad nimi zastanowimy albo nie, to wydaje się być już tylko naszym wyborem.