Tygrysice menopauzy

"Tygrysice menopauzy" na Krakowskim Festiwalu Filmowym.

- Henryk Dederko w swoim nowym filmie portretuje autorki i aktorki rozchwytywanego spektaklu teatralnego „Klimakterium... i już!"
- Dokument udowadnia, że kobiety w pewnym wieku mają nam do powiedzenia i przekazania znacznie więcej niż mogłoby się to wydawać
- Film i sztuka mogą wywoływać niekontrolowane wybuchy śmiechu, bawią, ale i przywracają godność starości i uczą rozmowy o tematach „wstydliwych", a przecież nieodłącznie związanych z życiem

Mówiono, że są za grube i za stare

„Jak można o fizjologii przez dwie godziny śpiewać, tańczyć, prawdę mówić" – zastanawia się w pierwszych scenach filmu „Tygrysice menopauzy" Elżbieta Jodłowska, autorka sztuki „Klimakterium... i już!", a także jej główna aktorka. Bo przecież są słowa, określenia, terminy, których... nie wypada wypowiadać. Zbyt dosłowne. Medyczne. Tak prosto ze sceny? Do widzów. Wśród zmarszczek i zbędnych kilogramów, podbródków i skóry? Jak to? „Nikt sobie specjalnie tego nie wyobrażał. A ja wymyśliłam, że właśnie taki temat zrobię, bo wiedziałam dokładnie, czego chcę". Z gotowym tekstem artystka chodziła od teatru do teatru. Wszyscy odsyłali ją z kwitkiem. „Dlatego postanowiliśmy to wyprodukować sami. I te osoby, które nie zdecydowały się na to – żałują" – nie bez cienia satysfakcji przyznaje przed kamerą, a my chcemy jej bić brawa! Za pracę zabrała się razem z mężem. Dziś cieszy się widowiskiem, na które bilety rozchodzą się jak ciepłe bułeczki. Powstała nawet druga część.

Elżbiecie Jodłowskiej można pozazdrościć nie tylko uporu i pomysłowości, świetnego pióra i ucha do dialogów, piosenek, ale też energii. Nie zawsze, jak przyznaje w filmie, w siebie wierzyła. Pracę nad sztuką rozpoczęła w czasie, gdy zdiagnozowano u niej nowotwór. Musiała poddać się leczeniu i... przestać w siebie wątpić. Rezultat przerósł chyba jej najśmielsze oczekiwania. Przez spektakl przewinęły się najwspanialsze aktorki naszego teatru i kina – kiedyś młode i rozchwytywane przez reżyserów, potem, jakże niesprawiedliwie (czego sztuka i film dobitnie dowodzą) zapomniane. Jest wśród nich m.in. Krystyna Sienkiewicz – u Henryka Dederki widzimy ją po raz ostatni na ekranie. Są też Ewa Złotowska, Elżbieta Okupska i wiele, wiele innych.

„Żyjemy w kulcie młodości i jeszcze 12 lat temu nie dawaliśmy prawa do starości" – zauważa w pierwszych scenach „Tygrysic menopauzy" Ewa Cichocka. „Mówi się o tym, że kobieta w pewnym wieku staje się przezroczysta. I to jest spektakl, który się na to nie zgadza, który daje kobietom prawo do tego, żeby były ważne w każdym momencie swojego życia". Decyzję o udziale w sztuce aktorka podjęła natychmiast po tym, gdy zobaczyła ją po raz pierwszy. Żadna chyba długo się nie zastanawiała, a wiele z nich ma za sobą dość gorzkie doświadczenia i nieprzyjemne rozmowy z dyrektorami teatrów: że za grube, za stare na scenę. Nieprawda!

Henryk Dederko z Elżbietą Jodłowską i jej zmieniającą się barwną trupą – część aktorek występuje regularnie, inne pojawiają się gościnnie – jeździł przez pięć lat. Mógł w tym czasie zbliżyć się do swoich bohaterek i ich pracy, życiowych wątpliwości, trosk. I chociaż wszystkie klimakterium mają dawno za sobą, każda z nich udziela młodszym wyjątkowo cennej lekcji. W trakcie prowadzonego przez Krzysztofa Spóra spotkania po wirtualnym seansie na 60. Krakowskim Festiwalu Filmowym Elżbieta Jodłowska podkreślała, że „życie jest piękne w tym momencie", ale i że „świadomość tych lat nie może dogonić tego, co dzieje się z ciałem". Wszystkich nas to czeka – przemijanie, męskie i damskie przekwitanie. I co z tego? „Tygrysice menopauzy", a zarazem „Klimakterium... i już!" – przypominają, że starzenie się nie oznacza szarości i smutku, i nawet do tych trudniejszych chwil i słabości ciała można podejść z humorem i dystansem. Z tupetem. Sami decydujemy o tym, jak to wszystko wyglądać będzie, jak będziemy odbierani. Nawet jeżeli trzeba nam połykać dziennie po kilkanaście tabletek na takie czy inne dolegliwości.

Film Henryka Dederki jest bardzo klasyczny w formie – to po prostu rozmowy z aktorkami, w teatrze i w domu. Ich dyskretna obserwacja za kulisami i na scenie. Więcej jednak nie potrzeba – to one i ich osobowości dają tej opowieści skrzydła. „Tygrysice menopauzy" mogą wywoływać niekontrolowane wybuchy śmiechu, bawią, śmieszą, a przede wszystkim uczą rozmowy o tematach, których jakoś się wstydzimy, boimy. Nie tylko przywracają godność starości, ale i pokazują jej olbrzymią siłę.

__

"Tygrysice menopauzy" - reż. Henryk Dederko - Kolektyw Film, Polski Instytut Sztuki Filmowej