Tylko cztery. Tylko jeden raz
13. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek Katowice – Dzieciom 2018 już za nami. Pozostawił po sobie wiele wrażeń i pewien niedosyt.Widzowie najmłodsi siedzą najbliżej sceny, czasami na poduchach, żeby było wygodniej. To bezpośrednio z ich spojrzeniami i szczerą reakcją mierzą się twórcy przedstawień. Mocne oklaski, że aż łapska odbijają się od siebie, albo wciąż jeszcze nieobecne, zawieszone na scenie spojrzenia to jedno z sympatyczniejszych doświadczeń z dziećmi w teatrze. Nie brakowało ich podczas tegorocznego festiwalu.
Tak było na przykład podczas spektaklu „Odd i Luna" Wrocławskiego Teatru Lalek. Tu zasłużona nagroda dla Agaty Kucińskiej za rolę Luny, jak czytamy w uzasadnieniu: Za naturalność i wiarygodność w przedstawianiu wielkich problemów małego człowieka. Lalki użyte w spektaklu to tintamareski, czyli takie, gdzie niewielki tułów lalki ma głowę i ręce aktora. Pożywka dla wyobraźni widzów i sporo miejsca na kreatywność twórców. Ruch lalki wspomaga mimika aktora – na niej głównie opiera się wiarygodność postaci. Luna Kucińskiej skupia na sobie uwagę widza w każdym momencie obecności na scenie. Skraca dystans z widownią, angażuje we współodczuwanie radości i smutków. Wyrazistym i pomysłowym lalkom towarzyszy udana, mobilna scenografia.
Wyróżnienie za: Mistrzowski poziom animacji i poszukiwanie indywidualnego sposobu wypowiedzi przyznano twórcom spektaklu „Żyrafa" z Hop Signor Puppet Theatre z Grecji. Kameralne przedstawienie bez użycia słów, z małymi stolikowymi lalkami uruchamia tęsknoty, marzenia, radość spełnienia choćby tylko poprzez grę wyobraźni. Pokazuje dochodzenie do celu marzeń, w którym droga do niego może dać więcej niż samo osiągnięcie go. Przedstawienie mądre, ciepłe, doskonała animacja i sugestywny, nienachalny przekaz. Docenił je i swoją nagrodę przyznał mu także Śląski Oddział ZASP.
Gand Prix za najlepsze przedstawienie festiwalu: Za przetworzenie baśniowych archetypów i dostosowanie ich do języka kultury współczesnej trafiło do twórców i wykonawców spektaklu „Zagubiony chłopiec" z Opolskiego Teatru Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki. Doskonałe przedstawienie odwołujące się do współczesnych doświadczeń uczestnictwa w naszym życiu świata wirtualnego. Dodajmy, uczestnictwa nadmiernego. W tej wersji, która wymyka się spod kontroli i zastępuje nam nasze własne życie. Pozbawia doświadczania świata rzeczywistego, wikła w świat równoległy. Reżyser Paweł Passini – dodajmy założyciel pierwszego na świecie teatru internetowego neTTheatre, doskonale wykorzystał w spektaklu możliwości nowych technik. Zanurza nas w świat gier komputerowych. Piksele mieszają się z idolami grających, którzy też, jak się okazuje, mają swoje wyobrażenie o naszym świecie. Budują je na podstawie zaangażowania graczy. Doskonałe kreacje aktorskie, ze szczególnym uwzględnieniem Anny Wieczorek w roli Chłopca. Świetna scenografia i kostiumy, doskonała oprawa muzyczna.
To były niestety tylko cztery dni. Pełne sale, wyprzedane bilety i żal, że wzorem lat poprzednich spektakle nie były prezentowane dwukrotnie, bo nie wszyscy zainteresowani mogli je zobaczyć. Nie zapowiada się też powrót do corocznych prezentacji, raczej przyjmie formę biennale.
Kwota około 165 tysięcy, którą wydano na organizację tego festiwalu, zaskakuje i budzi podziw – no, kapelusze z głów. Skłania także do refleksji. Miasto tak bogate, jak Katowice, nie jest zainteresowane, by wspomóc organizatorów na tyle, by festiwal mógł zaistnieć z należnym mu rozmachem? Chociażby poprzez spektakle uliczne, jak to wcześniej bywało. Raz do roku teatralne święto Katowice – Dzieciom wylewało się poza sceny teatru na ulice miasta. Przy okazji festiwalu gospodarze miasta wyrażają publicznie bardzo trafione opinie o tym, że teatr dla najmłodszych wychowuje, uwrażliwia, pobudza wyobraźnię.
Pobudzona tymi opiniami fantazja podsuwa projekcję: ogromny kolorowy parasol ochronny rozłożony nad kolejnym festiwalem i duże, przestrzenne skrzydła nadające lekkości realizacjom następnych edycji.
