Uzbrojeni żołnierze w teatrze

- Widok uzbrojonych w pistolety żołnierzy w teatrze jest czymś, co zapamiętam do końca życia - napisał Jakub Skrzywanek, reżyser spektaklu.

Reżyser Skrzywanek podpada władzy

Niecały rok temu Skrzywanek zastąpił na stanowisku dyrektora artystycznego Teatru Współczesnego w Szczecinie słynną Annę Augustynowicz. Reżyser nie stroni od ważnych tematów społecznych, w Szczecinie wystawił np. spektakl "Edukacja seksualna", będący odpowiedzią na brak takiej edukacji w szkole ministra Przemysława Czarnka.

Prapremiera "Edukacji seksualnej". Owacje na stojąco. W kuluarach pytanie: "Czy przyjdą szkoły?"

"Underground Girls" to sztuka, która mówi o przemocy wobec kobiet, ograniczaniu ich praw. Przedstawia losy Afganek, które uciekły przez reżimem talibów oraz obywatelek Uzbekistanu, które doświadczają w tym kraju przemocy domowej. Premiera tego spektaklu miała odbyć się w sobotę wieczorem w Taszkiencie, na deskach The Ilkhom Theatre of Mark Weil, jedynego niezależnego teatru w postradzieckim Uzbekistanie.

Autorami sztuki są Skrzywanek i dramaturżka z Nowego Jorku Emily Reilly. Grają uzbeccy aktorzy z The Ilkhom Theatre of Mark Weil. W przedstawienie zaangażowany był cały zespół tego teatru. Od tygodni trwały próby. Wszystko odbywało się legalnie, teatr miał wymagane lokalnym prawem ministerialne zgody. Projekt jest międzynarodowy. Współfinansują go Unia Europejska oraz ambasady Szwajcarii i Polski w Uzbekistanie.

Do teatru weszli uzbrojeni gwardziści

Nieoczekiwanie, w piątek, dzień przed premierą, do teatru w Taszkiencie weszli przedstawicie uzbeckiej służby bezpieczeństwa w asyście uzbrojonych gwardzistów. Zespół teatru otrzymał pismo z taką informacją:

"Pokazanie społeczeństwu sytuacji społecznej, religijnej i politycznej w Afganistanie na podstawie światopoglądu zachodniego, potępienie wartości i tradycji narodowych i religijnych może negatywnie wpłynąć na stabilne stosunki pomiędzy narodami Uzbeckim i Afgańskich i ich dwustronne stosunki państwowe".

Takie argumenty przeciwko premierze wysunął rzekomo związek zawodowy pracowników teatrów w Uzbekistanie i to na tej podstawie miały działać służby Wszystko wskazywało na to, że zgody na wystawienie sztuki nie będzie. Teatr już informował widzów, że będzie oddawał pieniądze za kupione wcześniej bilety.

Ostatecznie w Uzbekistanie sztuka zwyciężyła

W sobotę od rana trwały intensywne dyplomatyczne działania podejmowane przez zaangażowane w projekt ambasady. Problem nagłaśniali również artyści. Wczesnym popołudniem po stronie Teatru Ilkhom stanęło ministerstwo sprawiedliwości Uzbekistanu. Z kolejnego pisma, które otrzymał teatr, można wywnioskować, że nie ma podstaw prawnych, by zakazać wystawiania tej sztuki.

To oznacza, że premiera w Taszkiencie jednak się odbędzie.

- To, co się tu działo w ostatnich godzinach, to był horror - komentował w mediach społecznościowych Jakub Skrzywanek. - Gdyby nie pomoc przedstawicielstwa Unii Europejskiej w Uzbekistanie, ogromna odwaga zespołu The Ilkhom Theatre of Mark Weil i wielkie poruszenie społeczne, które udało się w kilka godzin uzyskać, nic by z tego nie było. Wielka wdzięczność za wszelkie wsparcie. To była droga z piekła do nieba!

Sztuka "Underground Girls" w ten weekend na deskach teatru w Taszkiencie ma być wystawiona dwukrotnie: w sobotę i niedzielę.

Odważne spektakle Skrzywanka

Skrzywanek jest reżyserem młodego pokolenia, który odważnie sięga po trudne tematy. Podkreśla, że teatr nie może być obojętny na to co się wokół dzieje. W maju tego roku w Teatrze Współczesnym w Szczecinie premierę miała sztuka "Spartakus. Miłość w czasach zarazy". Spektakl porusza problem osób LGBT+ i kryzys w polskiej psychiatrii. Wcześniej w Teatrze Polskim w Poznaniu Skrzywanek wystawił „Śmierć Jana Pawła II" a w Teatrze Powszechnym w Warszawie w ramach obchodów Roku Antyfaszystowskiego - „Mein Kampf".