Warto być oryginalnym

Piszę album, bo 90 procent zajmują tu zdjęcia, a tekst jest w zasadzie tylko wstępem do tych zdjęć. A oglądać jest co. Autorzy pokazują, że w dwudzuestoleciu międzywojennym mieliśmy znakomitych artystów, którzy projektowali ubrania i wnętrza. Ich projekty były prezentowane na światowych wystawach i zdobywały nagrody. A jakby się dobrze przyjrzeć, to dzisiejsze projekty skandynawskie, tak uwielbiane przez Polaków i nie tylko, mogą być w dużej mierze uznane za dużo mniej nowatorskie niż meble z lat 20. i 30. ubiegłego wieku.

Nic dziwnego, przedwojenne kadry często kształciły się na zagranicznych uniwersytetach, bo kształciły się jeszcze w czasach zaborów, a po I wojnie światowej zaczęły robić kariery już w wolnej Polsce. Artyści mieli kontakt z nurtami rozwijającymi się w Europie, co nie znaczy, że je kopiowali, ale mieli możliwość się inspirować.

Album ten poświęcony jest historii polskiego designu i opowiada historię wzornictwa polskiego, poczynając od Wystawy Paryskiej w 1925 roku po czasy współczesne. Prezentuje najlepsze projekty mebli, ceramiki użytkowej, elementów wnętrz mieszkalnych, samochodów i motocykli, pociągów i tramwajów, urządzeń gospodarstwa domowego i elektroniki, które powstały w pracowniach naszych artystów-projektantów. Przedstawia także sylwetki tych najważniejszych.

Całość wzbogaca około 250 czarno-białych i kolorowych ilustracji, na których możemy śledzić, jak zmieniał się styl prezentowanych przedmiotów i wnętrz. Na początku lat. 20. projektanci jeszcze nawiązywali do ciężkich wnętrz znanych z dworków ziemiańskich. Jednak po I wojnie światowej wiele rodzin przeniosło się do miast, zamieszkało w kamienicach, gdzie miejsca było zdecydowanie mniej i stare meble nie znajdowały zastosowania.

Prjektanci zaczęli stawiać na nowoczesność i funkcjonalność. Dziś może niektórych zaskakiwać, jak bardzo te meble były eleganckie, ciekawe i nowoczesne. Mieliśmy kilku słynnych światowych projektantów z tamtych czasów, mieliśmy Bauhaus w Niemczech, ale mieliśmy też rodzimych twórców, którzy okazywali się często lepsi w międzynarodowych konkurencjach.

Na zdjęciach z przyjemnością można zobaczyć ich dzieła - szklane stoliki z metalowymi elementami, fotele o nietypowych i minimalistycznych kształtach, wygodne kanapy, pochylone lampy, abstrakcyjne abażury czy cukiernice w zaskakujących kształtach. Wszystkie bez problemu moglibyśmy ustawić we współczesnych mieszkaniach i zapewne goście zachwalaliby skandynawski design, nie zdając sobie sprawy, że to polski design.

Nic dziwnego, że wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że kiedyś było pięknie, bo PRL skutecznie zabił piękno w naszych wnętrzach i sklepach, chociaż i w PRL zdarzały się piękne wyroby, niestety niszczone przez centralne zarządzanie gospodarką, brak właściwej promocji i doceniania twórców.

"Design i moda w przedwojennej Polsce" to album, który warto oglądać zmiast współczesnych pism o wnętrzach, bo znajdziemy tu o wiele więcej inspiracji, a do tego mało kto nas posądzi o urządzanie wszystkich mieszkań według tych samych wzorów.

W końcu warto być oryginalnym.