Więcej znaczy za dużo?

„Przedwiośnie" - aut. Stefan Żeromski - reż. Paweł Łysak - Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie – 26.02.2023 r.

Sceniczna adaptacja zaliczanego do kanonu lektur szkolnych dzieła Stefana Żeromskiego, to przeplatana nawiązaniami do współczesności opowieść o losach młodego buntownika - Cezarego Baryki. Historia opatrzona została monologami aktywistów, którzy podczas pracy nad spektaklem wspomagali jego twórców wiedzą o doświadczeniach młodych osób działających społecznie.

Zatem wystawienie „Przedwiośnia" właśnie teraz, ma znaleźć uzasadnienie nie tylko w meteorologicznym okresie przejściowym, ale również próbuje skłaniać do głębszej refleksji nad obecną sytuacją polityczną w Polsce.

Spektakl rozpoczynają przemowy aktywistów, w których przekonują widzów, że są głosem całego młodego pokolenia, pełnego buntu i niezgody, któremu nie powinno się odbierać prawa do posiadania racji. Następnie pojawiają się pierwsze elementy scenografii i rozpoczyna się inscenizacja właściwej fabuły powieści. Wraz z bohaterami doświadczamy okrucieństwa rewolucji z 1917 roku i rzezi Ormian, po czym odbywamy podróż do kraju szklanych domów. Na końcu przedstawienia pojawia się wyjaśnienie całego przekazu spektaklu i kolejne monologi aktywistów.

Aktorzy wykazali się dużym zaangażowaniem w odtworzenie wizji reżysera oraz szerokim spektrum umiejętności. W tym aspekcie w szczególności uwagę widzów przyciągnął Arkadiusz Brykalski, który w spektaklu wcielił się między innymi w role Seweryna Baryki oraz Hipolita Wielosławskiego, dając przy tym popis swoich zdolności wokalnych. Spektakl dopełniała muzyka Dominika Strycharskiego, która potrafiła momentalnie przetransformować atmosferę panującą na scenie.

W rozmowie ze scenografem oraz artystą wizualnym Robertem Rumasem poruszyliśmy temat współczesnych trendów w polskiej scenografii. W wielu sztukach używa się obecnie elementów multimedialnych jako składników wzbogacających przestrzeń sceniczną. Nie zabrakło ich również w „Przedwiośniu", w którym namiętne wykorzystanie green screenów, często na nietypowych płaszczyznach, w ciekawy i syntetyczny sposób uzupełniało dialogi aktorów. Inspiracją w tej kwestii dla Rumasa było jego własne dzieło z roku 2007 – oprawa plastyczna stworzona wraz z Piotrem Wyrzykowskim na potrzeby jubileuszowego koncertu na cześć Güntera Grassa w Gdańsku. Dodatkowo w przeszłości stworzył już wraz z reżyserem Pawłem Łysakiem przedstawienie w konwencji słuchowiska, zatem tym razem podjęli się wystawienia sztuki na pograniczu teatru i kina. Scenograf przyznał się, że ostatni raz czytał powieść Żeromskiego w liceum i nie zapamiętał wówczas jej treści. Dopiero teraz, kiedy powrócił do niej po latach zauważa podobieństwo między sobą w okresie buntu przepełnionego tworzeniem kontrowersyjnej sztuki krytykującej przemiany w Polsce po roku 1989, a protagonistą powieści. Z perspektywy dojrzałego artysty stwierdza, że teraz widzi zarówno w Cezarym Baryce, jak i w młodszej wersji siebie wiele sprzeczności. Dostrzega, że bunt młodzieńczy mimo istotnej roli, którą odgrywa w życiu człowieka, charakteryzuje się tym, że wszystko wydaje się czarno-białe, brakuje w nim umiejętności dostrzeżenia ogółu.

Być może to właśnie chęć ukazania ogółu okazała się nie do końca właściwą ścieżką obraną przez twórców spektaklu. Sztuka podobnie jak książka Żeromskiego podejmuje wiele istotnych tematów: wojny, śmierci, rewolucji, wielkich idei, wizji Polski. Jednak podczas usilnej próby przetłumaczenia treści spektaklu na współczesne realia, na scenie zapanował absolutny chaos mający imitować hasła demonstracyjne, z natłoku których właściwie nie wynikała żadna konkluzja.

Twórcy powiedzieli bardzo dużo, jednocześnie nie wnosząc nic do dyskusji. Jedynym jasnym przekazem przedstawienia jest to, że we współczesnej Polsce jest tak samo źle jak przed wiekiem, że nadal tkwimy w stanie oczekującym na lepsze jutro. Z tego powodu opowieść o buncie i pasji, wydała się spłycona do narzekania na status quo.

Zuzanna Dzikowska
Dziennik Teatralny Warszawa
2 marca 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Portrety
Paweł Łysak
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Notice: Undefined index: banner4 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 121 Notice: Undefined index: banner5 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 124

Książka tygodnia

Białość
Wydawnictwo ArtRage
Jon Fosse

Trailer tygodnia