Z kogo się śmiejemy? A no z siebie

Na samym początku jest już scena nieśmieszna. Podstarzałe małżeństwo dla pieniędzy, którymi córce zamierzają opłacić studia daje się mediom sprowadzić do poziomu niżej obcasa i zrobić z siebie pośmiewisko. Godzą się na nagranie radiowe „miłosnych uniesień" w łóżku. To sceniczna wersja Big Brothera, którego odcinki kończą się słusznym łkaniem większości uczestników skoro całkowicie w realu, nie wirtualnie i medialnie, koło nosa przelatują im spore pieniądze. Kogo to śmieszy? Tych ludzi raczej żal. Nie dlatego, że stracili pieniądze. Tylko, że dali się ogłupić.

W teatrze na „Historiach łóżkowych" Norma Forstera podczas tej sceny widownia omal nie tarza się ze śmiechu. Tak, jakby w tym scenicznym Big Brotherze z udziałem ludzi dorosłych występowały wiewiórki. Gogol swym celnym zdaniem: No, z kogo się śmiejecie? Z siebie się śmiejecie! - niczego nie nauczył. Na jego obronę można rzec tylko, że ci którzy tak ambitnie rechocą pewnie nic o nim nie wiedzą.
Niemniej to co w „Historiach łóżkowych" ma smak Big Brothera w sumie raczej jest przewrotną prowokacją. Znając inne realizacje Sławińskiego tak trzeba podejrzewać. Towarzyszy temu też świetne aktorstwo. Na planie pierwszym Beaty Zarembianki, która błyskotliwie odnajduje się w kilku postaciach. Takie zresztą jest założenie Sławińskiego: kilkanaście komediowych postaci gra kilku aktorów. Stąd to samo co Zarembianki dotyczy również świetnie czującego komedię Kornela Pieńki, znakomicie poruszającego na granicy groteski i absurdu Aleksandra Janiszewskiego, zmysłowej i pełnej wdzięku Marty Sroki i mającego wiele farsowej naturalności Piotra Rybaka.

Ale przewrotnie, jak to u Sławińskiego, najważniejszym „aktorem" w tym przedstawieniu jest mebel, czyli łóżko - dosłownie i w przenośni. W prostym przekazie kojarzone z miłosnymi uciechami, subtelniej z miłością trwałą, przeszłą, niedoszłą, także cierpieniem (wcale nieśmieszna scena kiedy umierającego w szpitalu odwiedza po latach była sympatia, która go porzuciła mocno raniąc).

Takie sytuacje Sławiński szybko jednak przełamuje z właściwym sobie humorem. Po scenie szpitalnej wprowadza sceną z udziałem włamywaczy (fenomenalni Kornel Pieńko i Aleksander Janiszewski!), z których debiutujący w złodziejskim fachu miast pieniędzy znajduje w cudzym mieszkaniu dowody na zdradę swojej żony. Po tej scenie trzeba położyć nowy przekładaniec na już smakowitym torcie, scenę w której gwiazda rocka (przezabawny Piotr Rybak!) odrzuca zaloty nastolatki bowiem po szarej stronie życia jest przykładnym mężem i ojcem. A zaraz potem mamy pyszną scenę z mało rozgarniętą tancerką oklaskiwaną jedynie za to, że była w stanie dokończyć taniec bez szwanku. I taksówkarką, która wskutek kraksy straciła poczucie rzeczywistości. W obu rolach tryumfuje Beata Zarembianka. Takich przykładów jest kilka.

Foster w pilnym i inteligentnym obserwowaniu ludzi i sposobie narracji, zabawnej czasem drapieżnej, nieco zbliża się do Gogola. Tytułem "Historie łóżkowe" świadomie wprowadza w błąd miejscami prowokując do przemyśleń na tematy nie komediowe. Czego część widzów sądząc po reakcjach do końca nie rozumie. A w oryginale Forstera, jak i spektaklu Sławińskiego, między chwilami beztroskiej zabawy jest dosyć spora przestrzeń na refleksję wrażliwą i całkiem serio o nas samych.

Jak to w komedii, szczególnie farsie, w „Scenach łóżkowych" szczególnie liczy się dobre aktorstwo. To sztuka móc w ciągu kilku minut przedzierzgnąć się z naiwnej kołtunki nie wahającej się sprzedać swą łóżkową intymność, w tancerkę „na rurze" i energiczną taksówkarkę, znającą zakątki miasta i zawiłości ludzkich charakterów. Takie role gra Zarembianka. A sama kwestia dotyczy też pozostałych aktorów.

Sławiński wymusza zawrotne granie choć przedstawienie trwa bite dwie godziny, akcja dzieje się w kilku pomieszczeniach z udziałem kilkunastu postaci w kreacjach kilku aktorów. Imponująco ustawia całość na cienkiej granicy zabawy, liryzmu i refleksji zmuszając aktorów do szybkiego zakładania i zdejmowania nowych masek. Mrużąc oko i posługując się swym komediowym językiem sprawia, że śmiejąc się z niektórych postaw ludzkich, nie powinniśmy się z nich wyśmiewać.

Zwłaszcza gdy mówi nam o miłości, potrzebie akceptacji, o tym, że w naszym zagonieniu nie powinniśmy tracić z oczu bliźniego. Tworzy spektakl chwilami gorzkawy, choć nie za łatwo może to widać. Zabawny, ale też z dobrą przestrzenią na refleksję. Bo pod maskami, które nakładają sceniczne postacie ukryci są ludzie w gruncie rzeczy pogubieni i samotni.

Spektakl ma trafioną, oszczędną scenografię Barbary Guzik i świetnie podkreślającą sceny i sytuacje muzykę Jarka Babuli. A to ważna zaleta.