Zapiski z dni Apokalipsy

"Niebieska Księga z Nebo" – aut. Manon Stefan Ross – Wydawnictwo Pauza

Jeżeli jutrzejszy dzień miał okazać się tym ostatnim; gdyby świat, który dziś znamy miał rozsypać się nam w dłoniach jak gruz zebrany z ziemi – czy czekałby na nas jakikolwiek nowy początek? Obraz Sądu Ostatecznego czy też Apokalipsy od wieków był zakorzeniony w świadomości ludzi na całym świecie.

Ziemię stającą w piekielnych płomieniach, nie stroniąc od patosu opisywał Jan Kasprowicz w ,,Dies Irae", jednak czy kres ludzkości faktycznie nastąpi w wyniku gniewu bożego – czy też raczej z ludzkiej bezmyślności? Postapokaliptyczną wizję przyszłości w ,,Niebieskiej Księdze z Nebo" przedstawia Manon Steffan Ros, jednak to co miało być domniemanym końcem – okazało się być nowym początkiem.

Manon Steffan Ros jest walijską pisarką reprezentującą w literaturze głos młodego pokolenia. W swoim dorobku artystycznym posiada nie tylko powieści, ale zarówno sztuki teatralne, jak i scenariusze filmowe. ,,Niebieska Księga z Nebo" została wydana w roku 2018 i otrzymała najbardziej prestiżowe walijskie nagrody literackie: National Eisteddfod Prose Medal w 2018 oraz Llyfr y Flwyddyn w 2019.

Licząca zaledwie 140 stron powieść nasączona jest moralizatorskim przesłaniem oraz złowrogą przestrogą. Postapokaliptyczne obrazy i refleksje głównej bohaterki o kondycji świata sprzed Kresu stanowią przypomnienie o kruchości naszej rzeczywistości oraz wiedzionego przez nas życia. Największym ciężarem, który czytelnik musi dźwigać po odłożeniu tej książki jest świadomość, że przedstawiony scenariusz nie jest tylko i wyłącznie fikcją. Jest realną groźbą stale wiszącą nad ludzkością, która niejednokrotnie w historii była krok od wypełnienia.

Rowenna i jej kilkuletni syn Siôn wiedli proste życie w małym walijskim miasteczku. Ich codzienność nie różniła się niczym innym od pozostałych mieszkańców. Matka pracowała w zakładzie fryzjerskim, a chłopiec chodził do szkoły. Jednak wystarczyła tylko chwila, jedna bezmyślna decyzja obcego człowieka, aby rutynowa codzienność wszystkich ludzi zmieniła się w prawdziwą walkę o przetrwanie.
Co dokładnie się stało? Ile osób przeżyło? Co się dzieje poza granicami miasteczka Nebo? Nie dostaniemy odpowiedzi na te pytania. Jedynym faktem jest wybuch bomby atomowej.

,,Niebieska Księga z Nebo" to dwunarracyjny zapis przemyśleń, uczuć oraz postapokaliptycznej rzeczywistości Siôna i Rowenny.
Dla Rowenny wszystko się zmienia. Jako samotna matka robi wszystko, aby utrzymać przy życiu siebie oraz syna. Nie poddaje się panice, lecz od pierwszej chwili całą swoją energię skupia na zgromadzeniu zapasów żywności, zebraniu świeżej wody oraz zgromadzeniu informacji, które mogą pomóc przeżyć im w przyszłości. W swoich zapiskach wraca myślami do dni sprzed Kresu. Porównuje te dwie zupełnie różne od siebie rzeczywistości oraz dzielące je wartości. Głos jej narracji jest refleksyjny, lecz wyraźnie zarysowany jest w nim również niezwykły pragmatyzm Rowenny, który utrzymał jej rodzinę przy życiu.

To Siôn, jednak sięga po pióro jako pierwszy. Pomimo, że urodził się przed Kresem to nic nie pamięta z zamierzchłych czasów. Zdobywanie pożywienia, hodowanie własnych roślin i warzyw, praca od świtu do nocy jest dla niego czymś naturalnym – jedyną rzeczywistością, którą zna. Pomimo młodego wieku Siôn staje na wysokości zadania i osobiście dopilnowuje, aby utrzymać rodzinę przy życiu. Jego zapiski skupiają się na codzienności, czasem przypominają wpisy dziecka do pamiętnika, które po całym dniu zapisuje najbardziej ekscytujące czy zapadające w pamięć sytuacje. Nie ma w nich jednak chaosu, jest to uporządkowany tok myślenia, który czyta się szybko i swobodnie.

Obie narracje dokładnie zobrazowują niezwykłą umiejętność człowieka przystosowywania się do trudnych warunków i okoliczności. Rowenna i Siôn przechodzą metamorfozę – każdy na swój sposób inną. Kres stał się dla nich okazją na poznanie siebie w najsurowszej postaci, zarówno jak i sprawdzianem swoich własnych granic i możliwości.

W postapokaliptycznym świecie, który wydawałby się być pozbawiony jakichkolwiek wartości czy zasad moralnych - Ros przypisała szczególne znaczenie literaturze. Stanowi ona nie tylko źródło wiedzy zakopanej razem z gruzem, który pozostał po budynkach szkolnych, ale również drogę ucieczki od rzeczywistości i obietnicę dla wierzących. Literatura stała się jedynym zachowanym obrazem po utraconym świecie, a jej treść dowodem na to jak to co wygodne stało się dla nas czymś oczywistym.

,,Niebieska Księga z Nebo" przedstawia wyrok, która oślepiona własnym interesem ludzkość może bezmyślnie na siebie ściągnąć. Ma wygłos proekologiczny i antykonsumpcyjny. Pokój, bezpieczeństwo i życie, które znamy – wszystko to może zostać nam odebrane i nikt nie będzie prosił o pozwolenie. Kruchość życia i marność materii są spychane w głąb naszej świadomości, dopóki jest za późno by docenić prawdziwe wartości.

Pomimo niekwestionowanie ciężkiego i nie należącego do pokrzepiających zagadnienia, które Ros poruszyła w ,,Niebieskiej Księdze z Nebo", nie jest to powieść o całkowitym upadku świata i ludzkości.

Jest to równocześnie historia o znajdywaniu miłości w miejscach, gdzie jej nie ma oraz nadziei w czasach, gdy zdaje się być ona pozbawiona znaczenia. Opowiada o nowym początku napisanym po otwartym zakończeniu.

Kinga Piech
Dziennik Teatralny Wrocław
2 stycznia 2023
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92

Książka tygodnia

Teatr, który nadchodzi
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria Sp. z o.o.
Dariusz Kosiński

Trailer tygodnia

La Phazz
Julieta Gascón i Jose Antonio Puchades
W "La Phazz" udało się twórcom z "La ...