Zapomnieć to jak zabić

"Zagraj to jeszcze raz, Sam" - reż. Grzegorz Kempinsky - Teatr Śląski w Katowicach

Woody Allen to rozpoznawalna marka, na którą składa się ironia, pogłębiona autoanaliza, kompleks Edypa oraz sesje psychoanalityczne mające na celu ustalenie źródła niekończących się życiowych klęsk. "Zagraj to jeszcze raz, Sam" to komedia napisana przez Allena, którą w Teatrze Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach wyreżyserował Grzegorz Kempinsky zapewniając widzom wszystko, czego można oczekiwać od utworu w iście allenowskim stylu. Istotą słodko-gorzkiej opowieści jest będąca motorem działania bohatera potrzeba miłości, która przebija w jego każdym, najmniejszym nawet geście

Allan (Maciej Wizner) to pogrążony w świecie własnych problemów autor filmowych recenzji, którego właśnie opuściła ukochana kobieta, emanująca seksualną energią Nancy (Katarzyna Dudzińska) stwierdzając na obchodne, że do tego kroku popchnęła ją nuda. Na ratunek błyskawicznie przybywają przyjaciele załamanego, porzuconego mężczyzny - wiecznie wiszący na telefonie przedsiębiorca Dick (Dariusz Chojnicki) oraz jego żona, wrażliwa i pełna niespożytej energii Linda (Karina Grabowska), która okaże się być bratnią duszą Allana. Rozpoczyna się pełna wzlotów i upadków walka o uratowanie przyjaciela, który coraz bardziej zapada się w sobie odnosząc kolejne klęski na polu relacji damsko-męskich. Lindzie powoli zaczyna brakować koleżanek, z którymi mogłaby umówić Allana (zarówno wypad do dyskoteki, jak i zaproszenie kandydatki do domu głównego bohatera kończą się towarzyską katastrofą) i wtedy okazuje się, że kobietą, która najlepiej by do niego pasowała, jest sama Linda. Niestety jako żona jego najlepszego przyjaciela (który z powodu patologicznego pracoholizmu ewidentnie zaniedbuje swoją atrakcyjną partnerkę) nie może stanowić celu długotrwałych poszukiwań kobiety idealnej. Pomimo cudownej, wspólnie spędzonej nocy Allan i Linda postanawiają nie krzywdzić Dicka, który jest dla nich zbyt ważny. Ostatecznie każdy z bohaterów weryfikuje swoje zachowanie, dostrzega popełniane błędy i postanawia zrobić wszystko, by wydostać się z koleiny, w jaką wpadł. Allan w końcu wymazuje ze swojego życia Nancy w najokrutniejszy z możliwych sposobów - zapomina o niej.

W spektaklu wykorzystano charakterystyczną dla allenowskich filmów zabawę konwencją oraz żonglowanie gatunkowymi kliszami w celu uzyskania efektu komediowego. Elementy melodramatu (łzawe rozstania przepełnione miłosnymi wyznaniami) przeplatają się z charakterystycznymi dla filmu gangsterskiego scenami ostatecznie układając się w nie pozbawioną goryczy komedię romantyczną. Wzniosłość (przykładem może być scena, w której zrozpaczony, zapadający się w kanapę Allan wyznaje, że kocha deszcz, bo tylko on „zmywa wspomnienia z chodnika życia”) miesza się z humorem (na pytanie przyjaciół, czy bohater odgrzewa sobie jakieś mrożonki, Allan odpowiada: „kto by gotował, rozpuszczam w ustach”). Oczywiście nie zabrakło wszystkich składowych allenowskiego świata, takich jak roztrząsanie sesji psychoanalitycznych mających złagodzić notoryczne poczucie winy, lekomania (aspiryna i gardan są pochłaniane przez bohaterów jak cukierki, w ilościach niemalże przemysłowych), którą bohater dzieli z przyjaciółką oraz seksualne kompleksy, w których rozbity psychicznie krytyk filmowy upatruje źródła wszystkich życiowych niepowodzeń. Przeciwwagę dla neurotycznego intelektualisty o wątłej posturze stanowi Humphrey Bogart (Grzegorz Przybył) - gwiazdor będący ucieleśnieniem prawdziwego mężczyzny, któremu kobiety właściwe same rzucają się w ramiona. Przemawia on do Allana wprost z telewizora, a w razie potrzeby zjawia się w jego pokoju osobiście, służąc zawsze trafnymi radami dotyczącymi uwodzenia kobiet. Fakt, iż Allan nie radzi sobie z wcielaniem ich w życie sprawia, że zaczynamy podzielać jego deterministyczne przekonanie o predestynacji do bycia nieudacznikiem, którego świat traktuje z przymrużeniem oka. 

W katowickim przedstawieniu imaginacje głównego bohatera przeplatają się z rzeczywistością jasno dając do zrozumienia, że dla człowieka wrażliwego bogate życie wewnętrzne, świat przemyśleń i odczuć są równie istotne i realne, co rzeczywistość. Przez pokój przechodzi korowód postaci, które pomagają przeprowadzić bohatera przez bolesną podróż do wnętrza siebie, w wyniku której pozna on swoje słabości i nauczy się z nimi żyć. Choć w pamięć zapada estetyka spektaklu (prócz wymienionych powyżej cech olbrzymią rolę odgrywa muzyka - „Like a virgin” Madonny, „Je t’aime” Brigitte Bardot i Serge’a Gainsbourga - utwór, który swego czasu wywołał olbrzymi skandal obyczajowy, czy nieśmiertelne piosenki ABBY), najistotniejszy jest uniwersalny wydźwięk opowieści, która z powodzeniem mogłaby rozgrywać się w każdym innym miejscu na ziemi - choć pozbawienie jej allenowskiego sztafażu odebrałoby tej historii sporo uroku, to jednak przesłanie pozostałoby równie czytelne. Miłość przychodzi i odchodzi w najmniej oczekiwanych momentach, chwile szczęścia nie trwają długo, zatem powinniśmy korzystać z życia i nauczyć się cieszyć tym, co mamy. Proste? Tylko pozornie. Życie pisze bowiem własne scenariusze, których na próżno szukać w filmach i literaturze.

Olga Ptak
Dziennik Teatralny Katowice
7 czerwca 2011
Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92 Notice: Undefined index: id in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/modules/default/views/scripts/article/details.phtml on line 92
Notice: Undefined index: banner4 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 121 Notice: Undefined index: banner5 in /var/zpanel/hostdata/zadmin/public_html/kreatywna-fabryka_pl/public/nowa_grafika/Application/layouts/scripts/layout.phtml on line 124

Książka tygodnia

Twórcza zdrada w teatrze. Z problemów inscenizacji prozy literackiej
Wydawnictwo Naukowe UKSW
Katarzyna Gołos-Dąbrowska

Trailer tygodnia