Klasyk Edwarda Dziewońskiego w TVP Kultura

W styczniu TVP Kultura pokaże trzy słynne przedstawienia telewizyjne Edwarda Dziewońskiego: "Alicja prowadzi śledztwo" - z Ireną Kwiatkowską, "Las" Ostrowskiego i "Firmę" Hemara.

Jedyne życie, które ma sens, to życie towarzyskie - mawiał satyryk, aktor i reżyser Edward Dziewoński. Jako rasowy przedwojenny warszawski inteligent nie wyobrażał sobie bowiem życia bez przyjacielskich spotkań, bywania, dowcipów, wymiany myśli. Dla "Dudy", jak go nazywano, sposobem na życie stał się stworzony w warszawskiej kawiarni Nowy Świat kabaret "Dudek", w którym obok niego występowali m.in. Wiesław Gołas, Irena Kwiatkowska, Wiesław Michnikowski i Jan Kobuszewski, a teksty dla tej znakomitej aktorskiej kompanii działającej w latach 1965-1975 pisali chociażby Wojciech Młynarski i Stanisław Tym, który mówił o Dziewońskim "facet zjawisko". Do historii przeszedł skecz "Sęk" wykonywany przez "Dudę" z Wiesławem Michnikowskim. Po rozwiązaniu kabaretu Dziewoński stworzył Teatr Kwadrat, gdzie wystawiano Aleksandra Fredrę, Sławomira Mrożka czy Neila Simona. "Duda" grywał (i reżyserował) także w warszawskich Ateneum, Współczesnym, Syrenie, Komedii. Kochali go widzowie i krytycy. W kinie zadebiutował w "Zakazanych piosenkach" rolą gestapowca, chociaż wielu kojarzy go przede wszystkim z tragikomicznej kreacji "Dzidziusia" Górkiewicza w "Eroice" Andrzeja Munka.

TVP Kultura w styczniu przypomni trzy spektakle zaliczane do najciekawszych w telewizyjnym dorobku artysty. Na początek klasyk, czyli "Alicja prowadzi śledztwo" z Ireną Kwiatkowską, Wiesławem Golasem i samym Dziewońskim w rolach głównych. Oto w biurze mecenasa Rocher (Igor Śmiałowski] dochodzi do tajemniczych zdarzeń. Rezolutna biuralistka Alicja Postic (Kwiatkowska) zobaczyła mecenasa z nożem w plecach. Wezwany inspektor policji Grandin (Dziewoński] stwierdza jednak, że trup... zniknął. Zabawne dialogi i zaskakujące zwroty kryminalnej intrygi to główne zalety "Alicji...", czyli jednego z najzabawniejszych przedstawień zrealizowanych w 1970 roku dla Teatru Sensacji "Kobra" (telewizyjny cykl, w ramach którego przedstawienia były emitowane w czwartki wieczorem po Dzienniku Telewizyjnym).

Kolejnym z prezentowanych przedstawień będzie "Las" z 1977 r., czyli sztuka Aleksandra Ostrowskiego. Raisa Pawłowna, właścicielka podupadającego majątku ziemskiego, zmuszona jest odsprzedać część lasu nowobogackiemu Wosmibratowowi. Niespodziewanie po latach nieobecności przybywa do Raisy jej bratanek Giennadij, który podaje się za emerytowanego oficera. Ta wizyta krzyżuje plany Raisy. Grają m.in. Zofia Jaroszewska, Damian Damięcki, Jan Kobuszewski, Janusz Gajos i Grażyna Barszczewska.

W ramach mini przeglądu zobaczymy też "Firmę", czyli sztukę Mariana Hemara, która powstała ponoć w ciągu tygodnia na otwarcie teatru "Nowa Komedia", dla Modzelewskiej i Jaracza. Oryginał zaginął jednak w czasie wojny. Tekst w tłumaczeniu niemieckim odnaleziono w Wiedniu. Na język polski przełożył go Aleksander Bardini. W 1991 r. Edward Dziewoński wystawił "Firmę" w warszawskim Ateneum i w tym samym roku odbyła się premiera spektaklu telewizyjnego. W obu wystawieniach tej lekkiej i bezpretensjonalnej komedii zrealizowanej w realiach Polski międzywojennej główne role zagrali Ewa Wiśniewska i Leonard Pietraszak. Oto znana warszawska aktorka Helena Otocka jedzie na gościnne występy do Poznania. W Gnieźnie do jej przedziału dosiada się Hugo Brandt, właściciel firmy "Brandt i syn", od ponad stu lat zajmującej się handlem kolonialnym w Poznaniu. Bogaty i przystojny kupiec, podobnie jak aktorka, wszystko poświęcił pracy - młodość, marzenia, wolność. Znajomi z pociągu nawiązują bliższą znajomość, Helena nadal czuje się związana z teatrem na dobre i złe. Czy zechce porzucić scenę i artystyczne aspiracje dla kupca kolonialnego?

ALICJA PROWADZI ŚLEDZTWO |

TVP Kultura | wtorek (08.01), godz. 20.20



Agnieszka Michalak
Dziennik Gazeta Prawna
5 stycznia 2013
Teatry
TVP Kultura