Literacki Nobel dla Louise Glück

W Studiu noblowskim zorganizowanym we Wrocławiu w ramach Bruno Schulz. Festiwal, prowadzący spotkanie Michał Nogaś, Inga Iwasiów, Michał Rusinek oraz Justyna Sobolewska dyskutowali o laureatce literackiej Nagrody Nobla na rok 2020 Louise Glück.

Dziś, 8 października, ogłoszono laureatkę literackiej Nagrody Nobla. To Louise Glück, amerykańska poetka

- Glück nie jest znana polskiemu odbiorcy, który mógł dotąd przeczytać jedynie trzy jej wiersze opublikowane w antologii "Dzikie brzoskwinie" (2003)
- O nowej noblistce we Wrocławiu podczas Bruno Schulz. Festiwal dyskutowali Michał Nogaś, Inga Iwasiów, Michał Rusinek oraz Justyna Sobolewska
- Wspomnieli m.in. o porównaniach Glück do Szymborskiej
- Wszyscy zgodnie podkreślali, że na razie jest tak niewiele dostępnej twórczości noblistki w języku polskim, że trudno o niej cokolwiek powiedzieć

Louise Glück to amerykańska poetka i eseistka, laureatka wielu najważniejszych nagród literackich w Stanach Zjednoczonych, w tym Pulitzera czy National Book Award. Zadebiutowała w 1968 r. tomikiem poezji "Firstborn" i wkrótce została okrzyknięta jedną z najwybitniejszych poetek amerykańskiej literatury współczesnej. Dziś dołączyła też do grona noblistów w dziedzinie literatury.

Jak dotąd, po polsku trzy jej wiersze ukazały się w antologii "Dzikie brzoskwinie" (2003), zostały przetłumaczone przez Julię Hartwig.

Dlaczego polski czytelnik nie zna jej twórczości?

O tym, że najprawdopodobniej się to teraz zmieni i polski czytelnik szybko będzie miał okazję lepiej poznać Louise Glück, podczas Bruno Schulz. Festiwal rozmawiali Michał Nogaś, Inga Iwasiów, Michał Rusinek oraz Justyna Sobolewska. Podczas spotkania Michał Rusinek przeczytał dwa wiersze Louise Glück, obydwa w przekładzie Agnieszki Pokojskiej, która zgodziła się dokonać błyskawicznego tłumaczenia dla "Gazety Wyborczej": "Oddanie głodowi" (1980) i "Koń" (1983).

Justyna Sobolewska przypomniała, że przekładem noblistki zajmują się poetki Krystyna Dąbrowska, Julia Fiedorczuk, Natalia Malek co oznacza, że poezja Glück "wisi w powietrzu". Wspomniała również, że Nobel dla Glück jest pierwszym wyróżnieniem dla poetki od 1996 r., kiedy laureatką została Wisława Szymborska. Michał Rusinek przyznał, że spotkał się z porównywaniem obydwu poetek, ale jest to dla niego zdumiewające. - Wisława Szymborska nigdy nie była poetką intymności czy autobiografii - zaznaczał. I dodawał: - Nawet te wiersze Szymborskiej, które są osadzone w jej biografii, są pozbawione śladów autobiograficzności.

Rusinek podkreślał też, że jak na razie znamy niewielki wycinek bogatej twórczości Glück, więc trudno go oceniać. Podobnie rzecz ma się z przekładem - by trafnie przełożyć utwory poetyckie konkretnego autora, trzeba go bardzo dobrze poznać i "nauczyć się" sposobu, w jaki pisze. Justyna Sobolewska dodawała, że nowa noblistka jest porównywana do innych, bo wszyscy próbują znaleźć dla niej miejsce, jakoś ją zrozumieć - "mapować" ją.

Podobnie uważa Inga Iwasiów, dodając, że poezja Glück jest mocno uniwersalna: - Wiersze, które zdążyliśmy poznać, bo zostały przełożone, są niespecyficzne. Pojawiła się fraza, że to głos, którego »nie można pomylić z żadnym innym«. Właśnie mam wrażenie, że można go pomylić z wieloma rzeczami. Glück nie ma zaskakującej poetyckiej dykcji. Jest poetką egzystencji, codzienności.

Czy więc decyzja o Noblu dla Louise Glück jest trafna? Michał Rusinek uznał, że z pewnością przyniosłaby zadowolenie jednemu z polskich noblistów. - Czesław Miłosz był zdania, że duch literatury, a w szczególności poezji, wyniósł się z Europy do Ameryki. Myślę więc, że cieszyłby się z dzisiejszej decyzji.

A może wybór Akademii Szwedzkiej jest zaskakujący? Inga Iwasiów przypomniała, że spodziewano się, że uhonorowana zostanie kobieta, ale niekoniecznie podejrzewano, że będzie to poetka. A kontrowersją tego wyboru jest... brak kontrowersyjności. - W poezji jest coś, co jest skamieliną. Dzisiejszy wybór Akademii to komunikat "czytajmy poezję", tę XX-wieczną; przekonajmy się, jaka ona jest. To rada, która nie zostanie podjęta. Status poezji jest, jaki jest i nic tego nie zmieni.

__

Louise Glück jest autorką kilkunastu tomików poetyckich, w tym „Wierna i cnotliwa noc" (zdobywczyni National Book Award for Poetry) oraz antologii poezji: 1962-2012. Jest członkiem American Academy of Arts and Letters, a w 1999 roku została wybrana na stanowisko rektora Academy of American Poets. Jej książki poetyckie to „A Village Life" (2009), „The Seven Ages" (2001) i „The Wild Iris" (1992), za które otrzymała nagrodę Pulitzera. Louise Glück mówi o pisaniu: „[To] nie jest dekantacją osobowości. Prawda na stronie nie musiała być przeżywana. Jest to natomiast wszystko, co można sobie wyobrazić ". Otrzymała w 2020 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury „za swój niepowtarzalny, poetycki głos, który z surowym pięknem nadaje jednostce istnienie uniwersalne".

(-) (-)
Onet.Kultura
9 października 2020