Mosty kulturowe i otwarte drzwi

13 czerwca na zamku w Łańcucie dyrektorzy teatrów dramatycznych z Rzeszowa, Debreczyna, Koszyc, Lwowa i Ostrawy podpisali deklarację założycielską I Międzynarodowego Festiwalu Sztuk „Trans/Misje", który odbędzie się Rzeszowie w 2018 roku.

Inicjuje nowy festiwal Jan Nowara, dyrektor Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Festiwal ma prezentować poza sferą teatru także dokonania w dziedzinie tańca, performansu, muzyki, malarstwa, fotografii, filmu i nowych mediów. Cyklicznie kolejno w powyższych miastach.

Deklarację założycielską podpisano na scenie 18.wiecznego Teatrzyku Księżnej Marszałkowej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej, gdzie w roku 1793 odbyła się prapremiera „Parad" Jana Potockiego. Porozumienie podpisali z Janem Nowarą - Peter Gemza z Teatru Csokonai w Debreczynie, Peter Himič z Państwowego Teatru w Koszycach, Andrzej Maciak z Narodowego Ukraińskiego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkowieckiej we Lwowie i Jiri Nekvasil z Teatru Morawsko - Śląskiego w Ostrawie. Partnerem deklaracji jest również Karol Wit Wojtowicz, jako dyrektor Muzeum - Zamku w Łańcucie. Wcześnie podpisał porozumienie także Linas Zaikauskas, dyrektor Teatru im. Juozasa Miltinisa w Poniewieżu na Litwie.

- Festiwal cyklicznie w miastach partnerskich oprócz prezentacji spektakli będzie obfitował również w debaty, konferencje, panele dyskusyjne, warsztaty twórcze, spotkania i rozmowy, m. in. na temat procesów historycznych i związków kulturowych określających europejską tożsamość państw Grupy Wyszehradzkiej i Ukrainy - podkreśla Jan Nowara.

Uczestnicy projektu przejmując od siebie rolę gospodarza będą kreowali zawartość programową danej edycji. Festiwal zostanie wpisany w kalendarz współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej i Ukrainy.- Nowy festiwal może okazać się milowym krokiem na drodze rozwoju kulturowego Podkarpacia i Rzeszowa, ale również większej integracji obszarów kultury państw Grupy Wyszehradzkiej i zacieśnienia więzi kulturowych z Ukrainą - zauważa Jan Nowara. - A idea tak wędrującego festiwalu, mogłaby się zawierać w haśle „Mosty i drzwi". Mosty, ponad granicami kulturowymi, i drzwi, które zawsze można otwierać!

Za rok minie sto lat od ustanowienia nowego porządku w Europie środkowej i wschodniej. Wiele państw odzyskało wówczas niepodległość i suwerenność. Rodziły się w nich nowe kierunki w sztuce, a w ich ramach silnie naznaczały ruchy awangardowe: literackie, teatralne, w dziedzinie sztuki. Projekt festiwalowy rzeszowskiego teatru znakomicie wykorzystuje tę rocznicę. Jest także pierwszym tak dalece interdyscyplinarnym, w który włączone są państwa Grupy Wyszehradzkiej.

Ważnym atutem miast w nim uczestniczących jest ich kulturowa obecność nie w centrach krajowych, ale na obrzeżach i pograniczach, gdzie dochodzi do przenikania się kultur. A także jego mobilność. Festiwal ma wędrowny charakter i cyklicznie przenosi się do miast partnerskich. Istotną ideą, by nie unikać spraw, które w przeszłości skłócały dane narody. W ramach festiwalu ma powstać pole do wymiany poglądów historyków i publicystów.

Interdyscyplinarność umożliwi włączanie do programu różnych obszarów kulturowych i zostawia otwartą furtkę kolejnym dziedzinom. Inną ważną cechą nowego festiwalu będzie jego otwartość na środowiska nie tylko artystyczne, ale również niekoniecznie bezpośrednio związane z kultura i szczególnie z teatrem. Okazje do podobnych szerokich kontaktów stworzą otwarte przestrzenie i galerie handlowe przyciągające przypadkowych odbiorców brane pod uwagę jako dogodne miejsca dla festiwalowych zdarzeń.

Andrzej Piątek
Dziennik Teatralny Rzeszów
14 czerwca 2017