Twórcy apelują: instytucje artystyczne zostały poddane stygmatyzacji

Gildia Reżyserów i Reżyserek Polskich, Stowarzyszenie Dyrektorów Teatrów, oraz Unia Polskich Teatrów, przedstawiają wspólne stanowisko odnośnie opublikowanych przez ministerstwo kultury rekomendacji, dotyczących wznowienia działalności teatrów. "Nie chcemy otworzyć teatrów szybciej, lecz zrobić to bezpiecznie" - czytamy w apelu. Publikujemy jego treść w całości.

Stowarzyszenia Dyrektorów Teatrów, Unii Polskich Teatrów i Gildii Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych w sprawie Rekomendacji dla instytucji prowadzących działalność kulturalną i artystyczną w związku z planowanym wznowieniem pracy w okresie wychodzenia ze stanu epidemii COVID-19, opublikowanych na stronach MKDN, Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego oraz upowszechnionych w mediach w dniu 19 maja 2020 r.

Jako trzy organizacje środowiskowe, zrzeszające ludzi teatrów i oper z całej Polski, informujemy, że Rekomendacje nie dają teatrom narzędzi do uruchomienia ich pracy. Zawierają natomiast wiele abstrakcyjnych zaleceń, sprawiając u publiczności mylne wrażenie, że teatry za chwilę się dla niej otworzą. To wrażenie potwierdzone jest doniesieniami w mediach, które informują, że czwarty etap „odmrażania", uwzględniający teatry, nastąpi 1 czerwca 2020 r.

Nasze organizacje brały aktywny udział w konsultacjach Rekomendacji, jednak dziś stwierdzamy, że wersja opublikowana nie różni się prawie wcale od projektu z 30 kwietnia 2020 r., a uwagi zgłoszone przez nas, praktyków teatru, zostały uwzględnione w nikłym stopniu. Dodatkowo, z mediów dowiadujemy się, że teatry zostaną otwarte 1 czerwca. Ani w trakcie konsultacji, ani w Rekomendacjach nie padł ten termin; nie wiadomo też, co on oznacza – czy już otwarcie teatrów dla publiczności? Dla nas to właśnie jest kluczowe.

Instytucje artystyczne, jako jedne z pierwszych zamknięte w obliczu epidemii, zostały dostatecznie poddane stygmatyzacji. Potrzebujemy wytycznych, które dla nas, pracowników teatrów, będą stanowić jasny przewodnik bezpiecznej pracy, a dla naszych widzów czytelny sygnał, że teatry nie są miejscem zarazy – podobnie jak kościoły, galerie handlowe, muzea i inne budynki użyteczności publicznej.

Brak odpowiednich regulacji w przedstawionym dokumencie przerzuca obowiązek stworzenia szczegółowych mechanizmów ochrony na instytucje artystyczne. Dyrektorzy teatrów rozumieją swoją odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracowników i widzów, ale nie mają kompetencji specjalistów zdrowia publicznego. Nie jesteśmy wirusologami! Używane w Rekomendacjach zapisy są niezrozumiałe i nieprecyzyjne (np. „przypadki uzasadnione", „odpowiedni margines czasowy", „większe grupy osób") i będą skutkować zupełną dowolnością interpretacji. Odsyłanie nas do lokalnych inspektoratów sanitarnych nie jest skutecznym narzędziem uruchamiania instytucji. Potrzebujemy klarownych, jednoznacznych wskazówek, jak bezpiecznie zorganizować próby i pracę za kulisami. Porównując brzmienie Rekomendacji dla instytucji artystycznych z wydanymi niedawno rekomendacjami dla planów filmowych (konkretnymi i przejrzystymi) apelujemy o stworzenie podobnych wytycznych. Od momentu zaproszenia nas do konsultacji byliśmy i jesteśmy gotowi do współpracy przy tworzeniu analogicznego dokumentu.

Fundamentem działalności instytucji artystycznych – oper, filharmonii, teatrów muzycznych, tańca, dramatycznych i lalkowych – jest bezpośredni kontakt z publicznością. Jeżeli chcemy, by te instytucje nie straciły racji bytu, potrzebujemy konstruktywnych przepisów dotyczących pracy artystycznej wewnątrz instytucji, a następnie wyraźnie określonej perspektywy czasowej otwarcia teatrów dla widzów. Nie chcemy otworzyć teatrów szybciej, lecz zrobić to bezpiecznie. Potrzebny jest kalendarz otwierania teatrów, wskazujący terminy z dużym wyprzedzeniem, niezbędnym do opracowania repertuaru i kalendarza premier.

Uważamy upublicznienie Rekomendacji w obecnym kształcie za błąd i prosimy o pilną korektę ich treści, uporządkowanie w świetle obowiązujących przepisów i dostosowanie do realnych możliwości naszych instytucji. Bez konkretnych reguł dotyczących bezpieczeństwa epidemiologicznego wznowienie pracy w instytucjach artystycznych będzie albo fikcją, albo igraniem z ogniem.

Na początku Rekomendacji znajduje się apel, by nie dość bezpieczne warunki w instytucjach nie zniechęcały do nich widzów. Jeśli mamy traktować ten apel poważnie, niezbędne jest, aby w szybkim czasie wspólnie wypracować dokument, który będzie odpowiadał postulatom, jakie zgłaszamy od kilku tygodni.



(-)
Onet Kultura
25 maja 2020