Urodziny Modrzejewskiej

11 października 2010 roku w godzinach 17.00. - 20.00 odbędzie się
Spotkanie urodzinowe Madame Heleny Jadwigi Modrzejewskiej (Modjeskiej) (ur.1840) przygotowane przez Narodowy Stary Teatr i Fundację dla Modrzejewskiej


Podczas wieczoru wystąpią aktorzy Narodowego Starego Teatru.  Fragmenty ról
z dramatów poświęconych Artystce zaprezentują m.in. Anna Lutosławska, Anna Polony Beata Malczewska, partnerować im będą Jerzy Grałek i Jacek Romanowski, gościnnie Maciej Słota oraz Tadeusz Malak w roli Chłapowskiego.
 
Scenariusz spotkania: Emil Orzechowski. Aranżacja spotkania: Ewa Lachnit. Współpraca: Alicja Kędziora, Anna Litak, Patrycja Parandyk oraz Artyści i Pracownicy Techniczni Starego Teatru biorący udział w Spotkaniu.

170 Urodziny Modrzejewskiej rozpoczynają cykl corocznych spotkań przygotowywanych przez Fundację dla Modrzejewskiej powołaną przez prof. Emila Orzechowskiego dla utrwalania pamięci o artystach, którzy odeszli.

PROGRAM UROCZYSTOŚCI (11.10.2010):
Film Barbary Myszynski „Woman Triumphant” USA, 2009

Fragmenty tekstów:

„Brat naszego Boga” K. Wojtyły; „Helena. Rzecz o Modrzejewskiej” K. Brauna; „Madame” E. Lachnit; materiały prasowe i dokumenty w wykonaniu teatru studentów Remedium UJ oraz: parafialny akt urodzenia Heleny Jadwigi i wiersz Celii Thaxter;

Muzyka:
Utwory dedykowane Modrzejewskiej: „Krakowiak Fantatyczny” J. I. Paderewskiego i„Złote sny. Walce na fortepian” A. Wrońskiego oraz fragmenty utworów F. Chopina wykonają na fortepianie Stanisław Radwan/Ewa Kornecka; Pieśń „Widziałam ją Makbeta żoną” sł. S. Wyspiański, muz. E. Kornecka z udziałem studentów PWST;

Promocja najnowszych wydawnictw związanych z osobą Modrzejewskiej:
- Album „Modjeska/Modrzejewska” – Anna Litak;
- „Dramaty o Modrzejewskiej” – Łukasz Gaweł;
- tom konferencyjny na zamknięcie wystawy Modrzejewskiej w Muzeum Teatralnym w Warszawie – Anna Kuligowska Korzeniewska;
- „MODrzeJEwSKA" – Andrzej Żuławski;

Prezentacja nowych instytucji dokumentujących życie i artystyczną działalność Modrzejewskiej:
- Pracowni Dokumentacji Życia i Twórczości Heleny Modrzejewskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego – Alicja Kędziora;
- Fundacji Wspierania Badań nad Życiem i Twórczością Heleny Modrzejewskiej (Fundacja dla Modrzejewskiej) – Emil Orzechowski;

Na zakończenie: tradycyjne „Sto lat…” – „Happy Birthday…”, tort i lampka wina.

Helena Modrzejewska urodziła się w Krakowie 12 października 1840 roku.
Do księgi urodzeń została wpisana pod panieńskim nazwiskiem matki jako Jadwiga Helena Misel.

Debiutowała w amatorskim teatrze w Bochni w 1861 roku. Z tego okresu pochodzi jej artystyczny pseudonim „Modrzejewska”.

Do 1865 roku występowała w wielu miastach w Galicji, m.in.: we Lwowie, Stanisławowie, Czerniowcach.

W latach 1865-69 była aktorką zespołu Teatru Krakowskiego. W tym czasie zagrała 109 ról w komedii i w dramacie - prawie połowę swojego przyszłego repertuaru. Praca w Teatrze Krakowskim była dla niej nauką aktorskiego rzemiosła.

W 1868 roku wyszła za mąż za Karola Chłapowskiego. Ślub odbył się w kościele św. Anny w Krakowie. Z rodziny Chłapowskich był tylko jej mąż.

W latach 1869-76 była „pierwszą aktorką” Warszawskich Teatrów Rządowych. Jako gwiazda zespołu miała prawo wyboru ról i repertuaru. Wprowadziła na warszawską scenę sztuki Juliusza Słowackiego i Williama Szekspira.

Od 1877 roku, przez 30 lat występowała z własnymi zespołami w Stanach Zjednoczonych, grając w języku angielskim klasyczny (głównie szekspirowski)
i współczesny repertuar. W 1883 roku otrzymała obywatelstwo tego kraju. W Stanach  uprościła swoje nazwisko na „Modjeska”.

W latach 1880 – 1882 i 1885 występowała w Londynie, w tym okresie odbyła tournẻes po Wielkiej Brytanii. Występowała też w Irlandii i Kanadzie.
W latach 1879 -1903 wielokrotnie przyjeżdżała na gościnne występy do kraju. Najczęściej występowała w Krakowie, Lwowie, Warszawie i Poznaniu. Od 1895 roku miała zakaz występów w granicach cesarstwa rosyjskiego z powodu swojego przemówienia w obronie wolnej Polski,  wygłoszonego na Kongresie Kobiet w Chicago.

Zagrała 260 ról. Zaliczana  jest do największych aktorek szekspirowskich w swojej epoce.

Zmarła w Newport na Bay Island w Kalifornii 8 kwietnia 1909 roku. Pogrzeb, który odbył się w Krakowie 17 lipca 1909 roku, był wielką narodową manifestacją Polaków z zaborów rosyjskiego, pruskiego i austriackiego.



Oprac. GG
Materiały Teatru
7 października 2010