Zygmunt Hübner (1930 - 1989)

Urodził 23 marca 1930 w Warszawie. Zmarł 12 stycznia 1989 w Warszawie.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie; od 1943 należał do Szarych Szeregów. W czerwcu 1944 wyjechał na wieś w Opoczyńskie, skąd wrócił do stolicy w maju 1945.

Uczęszczał do Gimnazjum im. S. Staszica (1945-47), a następnie uczył się w Liceum im. Juliusza Słowackiego, gdzie w 1948 uzyskał maturę. W 1948 rozpoczął studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim (zrezygnował w 1950) i równocześnie na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej (PWST) w Warszawie (późniejszej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza).

Jako amator zadebiutował rolą Radosta w przedstawieniu amatorskim „Śluby panieńskie Aleksandra Fredry w reż. Norberta Nadera (23 maja 1947) a na zawodowej scenie 21 stycznia 1950 jako Żołnierz radziecki w „Młodej gwardii" Aleksandra Fadiejewa w reż. Ludwika René w Teatrze Polskim w Warszawie.

W 1955 przeniósł się do Gdańska, gdzie 21 grudnia 1955 debiutował jako reżyser w sztuce „Melodramat" Janusza Warmińskiego w Teatrze Wybrzeże.

Był członkiem Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej (od 1948), potem Związku Młodzieży Polskiej, brał udział w pracach Zarządu Głównego ZSP. W 1951-52 prowadził na PWST wykłady z historii teatru. Po uzyskaniu dyplomu w 1952 występował przez kilka miesięcy w Teatrze Ludowym, a potem podjął studia na Wydziale Reżyserskim PWST, które łączył z pracą na scenie w Teatrze Polskim.

Jako publicysta teatralny debiutował w 1952 artykułem pt. "Nasz Teatr - Studio", zamieszczonym na łamach „Po prostu" (nr 21). Recenzje i artykuły teatralne publikował w „Sztandarze Młodych" (1953-55) i w Trybunie Wolności (1954-55; pod pseudonimem Jan Sulicki).

W 1956 uzyskał dyplom ukończenia Wydziału Reżyserskiego PWST. Na przełomie 1956/57 wyjechał na czteromiesięczne stypendium Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI) przy UNESCO do Paryża, Londynu i Rzymu; nadsyłał stamtąd regularne korespondencje do tygodników „Nowe Sygnały" i „Po prostu". W 1958 objął stanowisko kierownika artystycznego Teatru Wybrzeże. W 1960 otrzymał nagrodę Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku. W sezonie 1961/62 był reżyserem w Teatrze Polskim w Warszawie. W 1962 podjął pracę we Wrocławiu jako dyrektor Teatru Polskiego i zarazem kierownik artystyczny Państwowych Teatrów Dramatycznych.

W 1963 został kierownikiem artystycznym, a także reżyserem Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

Równocześnie reżyserował spektakle dla Polskiego Radia i Telewizji; występował również jako aktor teatralny i filmowy. Kontynuował twórczość literacką i publicystyczną. Felietony i artykuły o sztuce teatru publikował m.in. w Odrze (1960-64), Dialogu (od 1966) i w Teatrze (1969-77).

W 1969 zrezygnował z prowadzenia Starego Teatru i nie związany etatowo z żadną sceną, reżyserował spektakle m.in. w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, Teatrze Nowym w Łodzi, Teatrze Dramatycznym w Warszawie.

W 1970 objął stanowisko sekretarza generalnego Polskiego Ośrodka ITI. W tym samym roku wszedł w skład zespołu pedagogicznego PWST (od 1972 prodziekan Wydziału Reżyserii Dramatu, od 1975 dziekan).

Współpracował jako reżyser z warszawskim Teatrem Współczesnym (1972-74) i Teatrem Telewizji.

Od 1974 był dyrektorem Teatru Powszechnego w Warszawie.

Wyjeżdżał dwukrotnie do Stanów Zjednoczonych: w 1976 na zaproszenie Georgia State University, gdzie prowadził zajęcia z aktorami oraz zajmował się reżyserią, wygłosił nadto kilka wykładów na uniwersytetach w Teksasie i Miami oraz w 1980 w Nowym Jorku i na Festiwalu Nowych Sztuk Amerykańskich w Louisville.

Zrealizował ponad 30 spektakli telewizyjnych, w tym m.in. W małym dworku Witkacego (1970), Świętoszka Moliera (1971), Poskromienie złośnicy Szekspira (1971), Czarownice z Salem Arthura Millera (1978), Nie-Boską komedię Zygmunta Krasińskiego (1982), Spiskowców według Conrada (1987) i Iwonę, księżniczkę Burgunda Gombrowicza (1987), zaliczane do "Złotej setki" najlepszych przedstawień Teatru Telewizji.

Odtwórca wielu ról filmowych. Zasłynął rolą majora Henryka Sucharskiego w filmie Westerplatte w reżyserii Stanisława Różewicza (1967). Grał też m.in. w filmach: Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię, Akcja Brutus, Szpital przemienienia, Blaszany bębenek i Przypadek. Reżyser filmów: Co jest w człowieku w środku?, Gonitwa i Seksolatki.

Od słuchowiska „Sprawa jednego konia" Józefa Kuśmierka (Woźny) w reż. Tadeusza Byrskiego (9 października 1951) rozpoczął współpracę z Teatrem Polskiego Radia, która trwała do 27 kwietnia 1979 do premiery ostatniego odcinka „Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego, w reż. Andrzeja Zakrzewskiego, w którym zagrał postać Szymona Gajowca.

W 1981 został mianowany profesorem nadzwyczajnym w zakresie historii i teorii literatury polskiej.

Był synem Zygmunta Hübnera, prawnika i Zofii Julii z Lipińskich. W 1955 ożenił się z Mirosławą Dubrawską, aktorką.

Odznaczenia i nagrody:
1960 - Zasłużony Działacz Kultury
1964 - Wrocław - V FPSW - nagrody: za inscenizację przedstawienia "Sposób bycia" 1965 - Złoty Krzyż Zasługi
1967 - Złota Odznaka za zasługi dla m. Krakowa
1969 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1969 - Zasłużony Działacz Kultury
1969 - Toruń - II FTPP - wyróżnienie za rolę Berengera w przedstawieniu "Nosorożec" Ionesco w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
Kazimierza Brandysa i role Mężczyzny w tym spektaklu w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1967 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za działalność kierowniczą i reżyserską w Starym Teatrze im.Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
1968 - Nagroda MRN w Krakowie za całokształt osiągnięć twórczych i wybitne osiągnięcia w podnoszeniu artystycznej rangi Starego Teatru
1971 - Nagroda Klubu Krytyki Teatralnej SDP im. Boya.
1971 - Order Stańczyka - za inscenizację "Ulissesa" wg Joyce'a w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1971 - Gdańsk - Nagroda im.Iwo Galla za przedstawienie "Ulissesa" wg Jamesa Joyce'a w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku
1971 - Order Stańczyka
1977 - Wrocław - XVIII FPSW - Nagroda Główna za reżyserię przedstawienia "Odpocznij po biegu" Władysława Terleckiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1977 - Nagroda ministra kultury i sztuki
1978 - Nagroda Klubu Krytyki Teatralnej SDP im. L. Schillera za reżyserię "Zemsty" A. Fredry, w 1979 nagrodę Prezesa Rady Ministrów I stopnia za twórczość artystyczną w dziedzinie teatru.
1978 - Wrocław - XIX FPSW - nagroda za rolę Moczarskiego w przedstawieniu "Rozmowy z katem" Kazimierza Moczarskiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1978 - Kalisz - XVIII KST - nagroda za układ tekstu i rolę w przedstawieniu "Rozmowy z katem" Kazimierza Moczarskiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1978 - Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
1979 - Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia z okazji 35-lecia PRL za twórcze inspiracje dla rozwoju sztuki scenicznej i życia teatralnego.
1979 - Nagroda MKiS I stopnia
1979 - Olsztyn - III FPFiWTV - Złoty Szczupak za spektakl "Czarownice z Salem" Arthura Millera
1979 - Kalisz - XIX KST - nagroda za reżyserię przedstawienia "Lot nad kukułczym gniazdem"
1979 - Opole - V Opolskie Konfrontacje Teatralne - nagroda za reżyserię "Zemsty" Aleksandra Fredro w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1979 - Nagroda im.Boya Klubu Krytyki Teatralnej SDP za przedstawienie "Zemsty" Aleksandra Fredry w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1980 - Kalisz - XX KST - przegląd przedatawień telewizyjnych - Nagroda Główna dla spektaklu "Czarownice z Salem" Arthura Millera
1980 - Medal pamiątkowy dla Najlepszego Reżysera przedstawienia TV w plebiscycie Tygodnika Kulturalnego i Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
1983 - Nagroda Komitetu d/s PRiTV I stopnia za reżyserię "Nie-Boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego w Teatrze TV
1986 - Pamiątkowy medal z okazji XL-lecia Teatru Wybrzeże
1986 - Medal 40-lecia PRL
1987 - Nagroda przewodniczącego Komitetu d/s PRiTV za reżyserię spektaklu "Spiskowcy" w Teatrze TV oraz za role w sztuce "Przyjdę do pani znów za rok"
1988 - Nagroda prezydenta miasta Warszawy za reżyserię "Medei" w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1990 - Nagroda im.Konrada Swinarskiego (przyznana pośmiertnie)
1992 - ITI - "Teatralna książka roku 1991" - nagroda przyznana pośmiertnie za studium "Polityka i teatr"

Źródła: Słownik biobibliograficzny "Współcześni polscy pisarze i badacze literatury", E-teatr, FilmPolski, Wikipedia.

Opracował Ryszard Klimczak
Dziennik Teatralny
23 marca 2023