Właściwie Apolonia Chałupiec albo Barbara Apolonia Chałupiec.
Urodzona 22 grudnia 1896?/3 stycznia 1897 w Lipnie, zmarła 1 sierpnia 1987 w San Antonio w Teksasie.
Międzynarodowa gwiazda kina niemego.
Urodziła się na terenie ziemi dobrzyńskiej, w rodzinie drobnomieszczańskiej, jej ojciec - słowacki Rom - był drobnym rzemieślnikiem, matka - Polka Eleonora z Kiełczewskich - prowadziła dom. Gdy Pola była jeszcze małym dzieckiem, jej ojca aresztowano i zesłano na Sybir. Odtąd wychowywała ją tylko matka, z którą przeprowadziła się w 1902 do Warszawy. W Warszawie matka prowadziła sklep, pracowała jako pomoc domowa. Na wakacje przyjeżdżały jednak stale do dziadków do Brdowa. Matka wpoiła jej ambicję, żądzę sukcesu i obrotność życiową. Wcześnie także dostrzegła urodę i uzdolnienia córki, których rozwój wspierała. Dziewczynkę posłano na lekcje tańca i gry aktorskiej.
Po ukończeniu dwu pierwszych kursów teatralnej Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie młodziutka Pola, z wydatną pomocą wiceprezesa WTR (Warszawskie Teatry Rządowe) Kazimierza Hulewicza, 1 września 1912 zadebiutowała rolą Klary w „Ślubach panieńskich” w Teatrze Małym w Warszawie. Debiut ten umożliwił jej następnie występy w teatrach rządowych: Wielkim (Sumurun, Niema z Portici), Letnim, w których szybko zdobyła dużą popularność.
Podczas I wojny światowej zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w sanatorium w Zakopanem. Po powrocie z sanatorium atelier filmowe „Sphinx” zaproponowało jej rolę. Debiutowała w filmie „Niewolnica zmysłów” w 1914. Wystąpiła także w innych polskich filmach: „Żona”, „Studenci”, „Bestia” (inny tytuł: „Kochanka apasza”), w cyklu Tajemnice Warszawy („Arabella”, „Pokój nr 13”, „Jego ostatni czyn”). W tym czasie na cześć swojej ulubionej włoskiej poetki – Ady Negri przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri.
W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Zagrała w niemieckich filmach: „Oczy mumii Mia”, „Carmen”, „Madame du Barry”, „Sumurun” i in., reżyserowanych między innymi przez Ernsta Lubitscha. Były to najbardziej wartościowe artystycznie obrazy w całej jej karierze aktorskiej.
W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: „Hiszpańska tancerka”, „Zakazany raj” (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), „Hotel Imperial”, „Miłość aktorki” i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.
W USA została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino (zarzucano jej, że pogrzeb Valentino wykorzystała dla autoreklamy) oraz plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki Margaret West.
Nie odniósłszy sukcesu w filmach dźwiękowych „Z rozkazu kobiety” - z powodu silnego akcentu i niskiego głosu odczuwanego jako zbyt ordynarny jak na wielką gwiazdę), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo kontynuowała karierę. Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach „Mazurka” 1935, „Moskau-Shanghai” 1936, „Madame Bovary” 1937, „Tango Notturno” 1937, „Die fromme Lüge” 1938 i „Die Nacht der Entscheidung” 1938.
Przed wybuchem wojny powróciła do Ameryki. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak „He Diddle Diddle” i „The Moonspinners”. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w 1965. Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła w wieku 90 lat.
W 1970 opublikowała wspomnienia „Pamiętnik gwiazdy” (wydanie polskie 1976).
Kwestią sporną była data jej urodzenia. Na nagrobku widnieje podany w autobiografii 31 grudnia 1899, jednak wiele źródeł podawało rok 1897, a nawet 1894. Sprawę wyjaśniła ostatecznie Wiesława Czapińska, która dotarła do metryki z datą 22 grudnia 1896?/3 stycznia 1897. W Królestwie Polskim – a więc także i w Lipnie – obowiązywało podwójne datowanie.

rk
Źródło: Wikipedia