E-mail do Horacjusza

Niewątpliwy atut „Hamleta” Projkowskiego stanowi scenografia, poprzez swoją strukturę odzwierciedlającą wielopiętrowość, wielopoziomowość ukazywanej rzeczywistości, pod której dosłowną warstwą kryją się otchłanie intryg, zdrad, prawdziwych wersji zdarzeń, skrywanych, mrocznych emocji. Niekiedy piętrowe ukształtowanie scenicznej przestrzeni służy przedstawieniu równoległości rozgrywających się wydarzeń, odkrywając w ten sposób ich ciemne tło. 

Spektakl jest jednak pełen rozwiązań z tak różnych porządków i estetyk, że sprawia wrażenie bezładnego zbioru prób odczytania na nowo poszczególnych scen dramatu Szekspira – bez ogólniejszego, nadrzędnego, spajającego pomysłu na interpretację całości tekstu. W przedstawieniu pojawiają się też propozycje kuriozalne, sprawiające wrażenie „postmodernistycznego” uwspółcześniania, pozbawionego głębszego uzasadnienia – jak np. scena, w której Hamlet pisze list do Horacjusz. Oglądamy bohatera wystukującego na klawiaturze treść tego listu – czy właściwie e-maila, który wyświetla się na wielkim monitorze za plecami duńskiego księcia. Trudno dociec, dlaczego ta scena została ukształtowana w taki – dosyć naiwny przecież – sposób. Podobne pytanie rodzi finałowy fragment – gdy pojawia się Fortynbras w postaci dwóch wielkich kontenerów na śmieci, w których lądują martwi bohaterowie i bezużyteczne rekwizyty. Czy uprzątnięcie scenicznej rzeczywistości to zobrazowanie pustki zdekonstruowanej tragedii Hamleta – czy zabieg czysto estetyczny?

Zmęczenie, które może odczuć widz, wynika też ze swoistego ascetyzmu i monochromatyczności przedstawienia: paradoksalnie, te wszystkie efekty, to przechodzenie między różnymi estetykami i strojami zostały wyciszone i podane w mało dynamiczny sposób. Bezbarwne wydają się też niektóre postacie, jak np. Gertruda odtwarzana przez Katerinę Kocevską czy Poloniusz w wykonaniu Dragana Spasova Być może takie było założenie reżysera: wyciszyć mroczną charyzmatyczność szekspirowskich postaci, odebrać wewnętrzną dynamikę poszczególnym scenom dramatu – i tak zdemontowany tekst napełnić nowym sensem, nową energią. Tylko jakim sensem? Nowe znaczenia zostały podane w tak niewyraźny sposób, że cały spektakl szybko zaciera się w pamięci.

Na koniec należy dodać, że odbiór spektaklu utrudniał sposób wyświetlania i przygotowania napisów: po pierwsze pojawiały się one na bocznych, ustawionych pod skosem ścianach sceny, co właściwie uniemożliwiało jednoczesne śledzenie akcji i tekstu, po drugie – często wyprzedzały kwestie wypowiadane przez aktorów bądź były w stosunku do nich opóźnione, po trzecie w końcu – znalazło się w nich sporo błędów.

„Hamlet”, reż. Dejan Projkovski, Teatr Dramatyczny w Skopje (Macedonia), XVI Festiwal Szekspirowski